Son xəbərlərə görə, ABŞ dövlət katibi Antoni Blinken Qəzzada son vəziyyətlə bağlı açıqlama verib. Blinken açıqlamasında deyib: “Atəşkəs çox yaxındır, HƏMAS-ın son sözü gözlənilir”.
Elchi.az xəbər verir ki, ABŞ dövlət katibi Antoni Blinken Qəzzadakı son vəziyyətlə bağlı açıqlama verib.
Blinken açıqlamasında deyib: “Atəşkəs çox yaxındır, HƏMAS-ın son sözü gözlənilir”.
Blinken açıqlamasında “Həmasın Qəzzanı idarə etməməsini və islah edilmiş Fələstin administrasiyasının Qəzzada idarəçiliyi öz üzərinə götürməsini təmin etməliyik” – deyib.
HƏMAS və İsrail arasında gözlənilən atəşkəs razılaşmasının təfərrüatları üzə çıxıb
HƏMAS ilə İsrail arasında yaxın saatlarda açıqlanması gözlənilən atəşkəs və əsir mübadiləsi razılaşmasının hər biri 42 gün davam edəcək üç mərhələdən ibarət olacağı gözlənilir.
İsrail ordusunun Qəzza zolağında 466 gündür həyata keçirdiyi hücumların HƏMAS ilə Təl-Əviv arasında elan edilməsi gözlənilən atəşkəs və əsir mübadiləsi ilə sona çatacağı ümid edilir.
Qətər, Misir və ABŞ-ın vasitəçiliyi ilə Həmas ilə İsrail arasında elan ediləcək atəşkəs razılaşmasının təfərrüatları da maraqla gözlənilir.
Müqavilə qüvvəyə minənədək İsrailin atacağı addımlar
Qəzzada atəşkəsin yekun layihəsi razılıq əldə edildikdən sonra təsdiq üçün İsrail təhlükəsizlik kabinetinə təqdim ediləcək.
Müqavilə layihəsi İsrail təhlükəsizlik kabineti tərəfindən bəyənilərsə, İsrail Ədliyyə Nazirliyi etiraz imkanı vermək üçün sərbəst buraxılacaq fələstinli məhbusların adlarının siyahısını Ali Məhkəməyə təqdim edəcək.
Fələstinli məhbusların adları üçün veriləcək qərardan sonra İsrail prezidenti İsaak Hersoq ömürlük həbsə məhkum edilən fələstinli məhbuslar üçün amnistiya elan edəcək.
Razılaşma bir neçə mərhələdən ibarət olacağı üçün açıqlanacaq ilk siyahıda müqavilə çərçivəsində azad ediləcək bütün fələstinli məhbusların adları yer almayacaq.
Razılaşma mərhələləri
HƏMAS və İsrail arasında mümkün razılaşma hər biri 42 gün olmaqla üç mərhələdən ibarətdir, İsrail isə ikinci mərhələnin danışıqlarında razılaşmanı iki mərhələyə endirmək istəyir.
“Humanitar faza” olaraq da bilinən 42 günlük birinci mərhələ diri və ya ölü 33 israilli əsirin çatdırılmasını əhatə edir. Bu mərhələdə İsrail ordusu Qəzza zolağına daxil olduğu əksər ərazilərdən geri çəkiləcək.
Layihəyə əsasən, israilli məhbusların birinci qrupu sazişin qüvvəyə minməsinin 7-ci günündə azad ediləcək. Əsir düşən hər İsrail əsgərinə görə 50 fələstinli məhbus azad ediləcək, onlardan 30-u ömürlük həbs cəzasına məhkum edilib.
Hər bir yaşlı kişi və qadın İsrail vətəndaşı üçün 30 fələstinli əsir azad ediləcək. Fələstinli əsirlər qadınlar, uşaqlar və ya xəstələr arasından seçilə bilər.
Razılaşmanın qüvvəyə minməsinin 16-cı günündə başlayacaq ikinci mərhələdə Qəzzada saxlanılan bütün israilli məhbusların azad edilməsi ilə bağlı hərtərəfli razılaşmaya dair danışıqlara başlanacaq.
İkinci mərhələyə daxil olan razılaşmalar birinci mərhələnin 5-ci həftəsinə qədər müəyyənləşəcək. Razılaşmanın üçüncü və son mərhələsi Qəzza zolağının yenidən qurulmasını əhatə edəcək.
Qəzza zolağında atəşkəs
Qəzza zolağında atəşkəs razılaşmasının əldə edildiyi ilk gündən İsrail ordusu yaşayış məntəqələrindən geri çəkiləcək.
İsrailin pilotsuz uçuş aparatlarının (PUA) uçuşları da gündə 10 saat, əsir mübadiləsi günlərində isə PUA-ların uçuşları 12 saat dayanacaq.
İsrail ordusunun Qəzza zolağından çıxarılması da Qəzzanın şimalı ilə cənubu arasındakı Netzarim dəhlizi və Qəzza ilə Misir arasındakı Filadelfi dəhlizi də daxil olmaqla mərhələli şəkildə həyata keçiriləcək.
Atəşkəs razılaşmasının ikinci mərhələsində İsrail ordusunun hücumlarının daimi dayandırılacağı və Qəzzadan tam geri çəkiləcəyi elan ediləcək. Daha sonra Qəzza zolağına gedən sərhəd qapıları sərnişin və ticarət keçidlərinə açılacaq.
Əsir mübadiləsinə fələstinli əsirlər də daxil edilib
Razılaşmanın birinci mərhələsində hər İsrailli mülki məhbus üçün 30 fələstinli məhbus azad ediləcək.
Birinci mərhələdə hər İsrail əsgərinin azad edilməsi üçün 30-u ömürlük həbsə məhkum edilmiş cəmi 50 fələstinli azad ediləcək.
Təl-Əviv rəhbərliyi ömürlük həbsə məhkum edilmiş fələstinli məhbusların azad edildikdən sonra işğal altındakı İordan çayının qərb sahilində qalmalarına qarşıdır. Çünki 2011-ci ildə əsir mübadiləsində azad edilən bəzi fələstinli məhbuslar Qəzza zolağına və ya xaricə göndərilib.
Müqavilənin birinci mərhələsində azad ediləcək fələstinli məhbuslar arasında 2011-ci ildə əsir mübadiləsi razılaşmasına əsasən azadlığa buraxılan və İsrail tərəfindən yenidən həbs edilən 47 nəfər var.
Layihəyə əsasən, azadlığa buraxılacaq fələstinli məhbuslar yenidən həbs edilməyəcək.
İsrailli məhbuslar azadlığa buraxılacaq
Məhbus mübadiləsi sazişi layihəsinə əsasən, Qəzza zolağında saxlanılan 98 israilli məhbusun hamısı azad ediləcək.
Bununla belə, sazişin “humanitar vəziyyət” kimi tanınan birinci mərhələsində qocalar, qadınlar, uşaqlar və yaralanan mülki şəxslər də daxil olmaqla 33 əsir azad ediləcək.
Razılaşmanın ikinci mərhələsində İsrail əsgərləri, üçüncü mərhələdə isə ölən məhbusların cənazələri təhvil veriləcək.
Qəzza zolağına humanitar yardımın daxil olması
Gözlənilən razılaşmanın qüvvəyə minəcəyi ilk gündən etibarən humanitar yardımla yüklənmiş 600 TIR hər gün Qəzza zolağına buraxılacaq, onlardan 50-si yanacaqla yüklənəcək.
Razılaşmaya əsasən, humanitar yardımla yüklənmiş 300 yük maşını Qəzza zolağının şimalına hər gün daxil olacaq. Qəzza zolağına humanitar yardımın daxil olması atəşkəs və əsir mübadiləsi sazişinin 3 fazası boyunca davam edəcək.
Bu müddət ərzində Birləşmiş Millətlər Təşkilatı və beynəlxalq təşkilatlar Qəzza zolağında fəaliyyətlərini davam etdirəcəklər.
Köçkünlərin qaytarılması və yenidən qurulması
Mümkün razılaşmanın qüvvəyə mindiyi ilk gündən fələstinlilərin cənubdan şimaldakı evlərinə qayıtmasına icazə veriləcək. Həmçinin Qəzza zolağının bütün ərazilərində hərəkət azadlığı olacaq.
Atəşkəs razılaşması qüvvəyə mindikdən sonra Qəzzada infrastrukturun yenidən qurulması, elektrik və su şəbəkələrinin tikintisi üzrə işlərə başlanacaq.
Bundan əlavə, İsrailin bombardmanları nəticəsində dağıdılan şəhərlərin dağıntılarını çıxarmaq üçün lazım olan avadanlıqların daxil olmasına icazə veriləcək.
Evlərini itirmiş vətəndaşları yerləşdirmək üçün ən azı 60 min müvəqqəti karvana Qəzza zolağına daxil olmağa icazə veriləcək.
Qəzza zolağında HƏMAS və İsrail arasında atəşkəs və əsir mübadiləsi razılaşmasının təminatçısı ölkələr Qətər, Misir və ABŞ olacaq.
Nuranə Məmmədova
