Alimlər okeanın ən dərin bölgəsi kimi tanınan hadal bölgəsində indiyədək heç vaxt görünməyən minlərlə yeni mikrob aşkar ediblər.
Elchi.az xəbər verir ki, tədqiqat bu ərazidə həyatın soyuq və qaranlıq dərinliklərdə necə sağ qaldığını anlamaq yolunda böyük bir addım idi. Hadal bölgəsi okean səthinin 6 kilometr (təxminən 4 mil) dərinliyindən başlayır və 11 kilometrə (6,8 mil) qədər enir. Bu dərinlik təxminən 30 Empire State binasının hündürlüyünə və ya bir yarım Everest dağının ölçüsünə bərabərdir. Okeanın bu qaranlıq dərinliklərində həyat olduqca çətindir.
7 min 564 növ mikrob aşkar edilib
Çindən olan tədqiqat qrupu Hadal bölgəsində 33 dalış edib və dəniz dibi və dəniz suyu nümunələri toplayıb. Təhlil nəticəsində 7564 növ mikrob müəyyən edilib və onların demək olar ki, 90 faizinin elm aləmində yeni olduğu müəyyən edilib. Tədqiqatçılar qeyd edirlər ki, bu iş mikrob ekologiyasının çoxdankı hədəfinə toxunur: “Bizim işimiz mikroorqanizmlərin icmalarının, xüsusən də ekstremal şəraitdə necə formalaşdığını anlamaq məqsədi daşıyır” deyirlər. Hadal bölgəsində həyat kifayət qədər çətindir. Temperaturlar donmağa yaxındır, su təzyiqi son dərəcə yüksəkdir və qida ehtiyatları son dərəcə məhduddur. Lakin bu çətinliklərə baxmayaraq, aşkar edilən mikrobların müxtəlifliyi heyrətləndiricidir.
Dərinlik artdıqca mikroblar “əməkdaşlıq” edir
Tədqiqatçılar müəyyən ediblər ki, mikroblar sağ qalmaq üçün iki əsas strategiyadan istifadə edirlər. Bəzi mikroblar daha kiçik, daha sadə genomlara malikdir və səmərəli yaşamaq üçün təkamül keçiriblər. Bu mikroblarda dərinlikdə yaşamaq üçün stresə qarşı müqavimət göstərən fermentlər var. Digər mikrobların daha böyük genomları var ki, bu da onlara ətraf mühitin təzyiqlərinə uyğunlaşmağa və daha geniş qida maddələrində sağ qalmağa imkan verir. Tədqiqatçılar hədəl mikroblarının müxtəlifliyinin və heterojenliyinin son dərəcə yüksək olduğunu vurğulayırlar. Bu müxtəliflik ətraf mühit şəraitinin və hədəl bölgəsinin zərif topoqrafiyasının təsiri ilə formalaşır. Bundan əlavə, mikroblar tez-tez okeanın dərinliklərində uyğun yerlərdə toplanır və az üst-üstə düşən müxtəlif mikrobların qarışığı yaradır. Dərinlik artdıqca mikrobların yaşamaq üçün əməkdaşlıq etdiyi müşahidə edildi. Bu mikroorqanizmlər qida maddələrini paylaşaraq və öz icmalarını qoruyaraq (qoruyucu biofilmlər əmələ gətirərək) sağ qalmağa çalışırlar. Tədqiqat qrupu öz tapıntılarını alimlərin nəzərdən keçirməsi üçün onlayn olaraq təqdim etdi. “Mariana Xəndəyi Ətraf Mühit və Ekologiya Tədqiqatları (MEER)” layihəsi çərçivəsində ekstremal şəraitdə həyatın necə davam etdiyini anlamaq üçün yeni imkanlar üzə çıxıb. Araşdırma “Cell” jurnalında dərc olunub.
Xavər
