Yerli kəşfiyyat agentliyi “Şin Bet” Benyamin Netanyahunun müşavirləri ilə bağlı davam edən iki araşdırmaya rəhbərlik edir.
Elchi.az xəbər verir ki, İsraildə baş nazir Benyamin Netanyahunun yaxın ətrafı ilə bağlı aparılan araşdırmalar hökumətlə daxili kəşfiyyatı qarşıdurmaya gətirib çıxarıb. Bu vəziyyət dövlətin zirvəsində yeni böhrana və siyasətdə yeni mübahisələrə səbəb olub.
Netanyahu dünən yerli kəşfiyyat agentliyi “Şin Bet”in (Şabak) direktoru Ronen Barı görüşə çağırdığını və onun vəzifəsindən azad edilməsinə Nazirlər Kabinetinin çərşənbə günü keçiriləcək iclasında səs veriləcəyini açıqlayıb.
Videomüraciətində Netanyahu işdən çıxarılma qərarını Vəkillər Kollegiyasına etibar etməməsi ilə əsaslandırdı və ,”Şin Bet”ə güvəndiyi halda, Barın işdən çıxarılması qərarının zəruri olduğunu iddia etdi.
Netanyahu ilə təhlükəsizlik qurumu arasındakı qarşıdurma ictimaiyyətə açıq şəkildə verilən mesajlarla çoxdan pik həddə çatıb. Uzun müddətdir Netanyahunun Barı işdən çıxarmağa hazırlaşdığına dair işarələr var.
İsrail mətbuatı müstəqil qurum sayılan “Şin Bet” direktorunun ölkə tarixində ilk dəfə vəzifəsindən azad ediləcəyinə diqqət çəkib.
7 oktyabr 2023-cü ildə Qəzzadan HƏMAS-ın “sürpriz hücumu”na görə məsuliyyətlə bağlı dövlətin başında qarşılıqlı ittihamlar davam edərkən, Netanyahunun Vəkillər Kollegiyasını istefaya göndərmək planı müxalifətin və məhkəmə sisteminin qəzəbinə səbəb olub.
Netanyahunun yaxın komandasının məxfi sənədləri sızdırması və Qətərdən pul alması ilə bağlı araşdırma aparan fayllar İsrail mətbuatında yenidən gündəmə gəlib. Şabak, Netanyahunun yaxın çevrəsinin üzvlərinin müttəhimin oturacağında oturduğu bu araşdırmaları aparır.
Buna görə də Netanyahunun Bar ilə bağlı qərarının arxasında duran əsas səbəbin İsrailin daxili kəşfiyyat təşkilatının apardığı araşdırmalar olduğu ilə bağlı şərhlər İsrail müxalifət mətbuatında tez-tez yer alırdı.
İsrailin baş prokuroru Qali-Baharav Miara da bildirib ki, baş nazirin Barı vəzifədən azad etməsi, Netanyahunun yaxın kadrlarının üzvlərinin “Şin Bet” tərəfindən araşdırıldığı işlərə görə “maraqlar toqquşması yarada bilər”.
“Məxfi sənədlərin sızması”
2024-cü ilin noyabrında “məxfi sənədlərin sızması” ilə bağlı aparılan istintaq çərçivəsində Netanyahunun müşavirlərindən biri Yonatan Uriçin adı şübhəli şəxs kimi qeyd edilərkən, İsrail məhkəməsi Netanyahunun sözçülərindən biri Eliezer Feldstein da daxil olmaqla 3 nəfərin həbsinə qərar verib.
İstintaq çərçivəsində Netanyahuya yaxın şəxslərin xarici mətbuata sızdırdığı iddia edilən sənədlər Almaniyanın Bild və İngiltərənin “The Jewish Chronicle” qəzetlərində dərc edilib.
Dəyişdirilərək mətbuata sızdırılan sənədlərin HƏMAS ilə atəşkəs və əsir mübadiləsi danışıqlarının intensivləşdiyi dövrdə hökumət başda Benyamin Netanyahu tərəfindən ictimaiyyəti çaşdırmaq üçün istifadə edildiyi bildirilir.
Bu araşdırma Netanyahu ilə oktyabrın 7-də təhlükəsizlik qüvvələrinə hücumların günahını tapmağa çalışdığı iddiası ilə tənqid edilən Şabak Direktoru Bar arasındakı fərqləri artırıb.
“Qatargate” araşdırması
“İsrail Hayom” qəzetinin yazdığına görə, bəzilərinin “Qatargate” adlandırdığı Qətərdən pul alınması ilə bağlı araşdırma Netanyahunun seçki kampaniyasına milyonlarla dolların köçürülməsi iddiaları ilə başlayıb.
Bu iddialar İsrail Baş nazirinin sözçüsü Eliezer Feldstein və onun müşavirləri Conatan Urich və Srulik Einhorn-un müttəhim kreslosunda əyləşdiyi Şabakın araşdırmasına çevrildi.
İsrail mediası Netanyahunun 2012-ci ildə Qətərdən də 15 milyon, 2018-ci ildə isə 50 milyon dollar aldığını iddia edib.
“Yedioth Ahronoth” qəzeti yazıb ki, Feldstein Qətərin imicini təbliğ etmək üçün beynəlxalq şirkətdən maaş alıb. O, Netanyahunun müşavirləri Urich və Einhorn-un da Qətər üçün imic məsləhətçisi kimi çalışdığını bildirib.
Bundan əlavə, Urich və Einhorn Qətəri 2022-ci il Dünya Kuboku öncəsi regional sülh və sabitliyi təşviq edən ölkə kimi təqdim edən layihəyə imza atıblar. Layihə Eynhornun Perception şirkəti tərəfindən yaradılmışdır. Perceptionın layihə üçün “Köyüs” adlı başqa bir şirkətlə əməkdaşlıq etdiyi deyilir. Bildirilir ki, Koyus adlı şirkətin rəhbəri Hərbi Kəşfiyyat İdarəsinin tədqiqat şöbəsinin keçmiş rəhbəri briqada generalı Eli Ben-Meirdir. İsrail mətbuatı təqaüddə olan komandir Eli Ben-Meirin İsrail ordusunun 7 oktyabrla bağlı istintaq komissiyasının üzvü olmasına diqqət çəkir.
Şabak həmçinin Netanyahunun yaxın müşavirlərinin mərmi şirkətləri vasitəsilə Qətərdən pul alması ilə bağlı araşdırmalar aparır.
Ölkə boyu nümayişlər keçiriləcək
Şabak, Netanyahunun müşavirlərinin sözügedən araşdırmalar çərçivəsində təsir agenti kimi istifadə edilib-edilmədiyini araşdırarkən, İsrailin baş naziri Şabak direktoru Barı vəzifədən azad etmək qərarını açıqladı.
Sağçı və ifrat sağçı siyasətçilərin dəstəyinə baxmayaraq, qərar məhkəmə sistemi, ölkədəki müxalifət qrupları və vətəndaş cəmiyyətinin bəzi təbəqələri tərəfindən sərt şəkildə tənqid edilib.
İsraillilər Çərşənbə günü hökumətin Bar-ın vəzifədən kənarlaşdırılmasına səs verməsi üçün ölkə daxilində böyük nümayişlərə hazırlaşır.
İsrail dövlət televiziyası Kan, Təl-Əviv Universiteti və İsrail Biznes Forumu da daxil olmaqla geniş bir qurumun Qərbi Qüdsdə baş nazirlik binası qarşısında keçiriləcək etiraza dəstək vermə qərarı aldığını açıqlayıb.
İsrailli analitiklər deyirlər ki, İsrail daxildən məhv edilir
Digər tərəfdən, israilli analitiklər və köşə yazarları İsrailin Netanyahunun qərarları ilə daxildən məhv edildiyini şərh ediblər.
“Yedioth Ahronoth” qəzetindən Nahum Barnea, İsraildə cəmiyyətin ikiyə bölündüyünü və Netanyahu-Bar münaqişəsinin “İsraili silahlı olmasa da bir növ vətəndaş müharibəsinə, münaqişəyə yaxınlaşdırdığını” deyib.
Barnea, “Netanyahunun Şin-Bet, Baş Prokurorluq, Ali Məhkəmə və yeni konstitusiya maddələri ilə dövlətin səlahiyyətlərini dəyişdirmək istədiyini” ifadə edərək, “Əyləcindən qurtulan baş nazir ölkəni istədiyi kimi idarə edəcək”,- deyib.
Haaretz-in kəşfiyyat və təhlükəsizlik məsələləri üzrə eksperti Yossi Verter deyib: “Netanyahu İsraili içəridən məhv edir. Baş nazirin kabinetini indi korrupsiyalaşmış, məsuliyyətsiz və vətəndaşlarını tərk edən, demokratiya, milli təhlükəsizlik və sionizmin gələcəyinə təhlükə yaradan bir korrupsioner tutur”.
Netanyahunun bütün düşmənlərdən daha təhlükəli olduğunu iddia edən Verter Netanyahunun “digər tiranlar kimi bütün ölkəni yandırmaqda qərarlı olduğunu” yazıb.
“Maariv” qəzetinin hərbi analitiki Avi Aşkenazi deyib ki, Şabak direktoru Barın işdən çıxarılması “İsraildə diktaturanın qurulmasında daha bir qərardır və Netanyahu ölkəni öz krallığına çevirmək yolundadır”.
Aşkenazi deyib ki, Netanyahu və onun hökuməti “7 oktyabr uğursuzluğuna görə ən azı keçmiş müdafiə naziri Yoav Gallant, Baş Qərargah rəisi Herzi Halevi, Şabak Direktoru Bar və digər təhlükəsizlik bürokratik liderləri qədər məsuliyyət daşıyır”.
Nuranə Məmmədova
