Amerikalı bir kişi özünə ölümcül ilan zəhəri vurdu və 18 il ilanlar tərəfindən sancıldı. Elm adamları bu qan nümunələrindən əldə etdikləri antikorlarla 19 fərqli ilan növünə qarşı təsirli antidot hazırlayıblar.
Elchi.az xəbər verir ki, immunoloq Dr. Jacob Glanville 2017-ci ildə internetdə maraqlı bir xəbərlə qarşılaşdı: Tim Friede adlı bir adama kobralar, mambalar və çıngırtılı ilanlar da daxil olmaqla onlarla ölümcül ilan dişləyib və ona zəhər vurulub.
Alimlərin fikrincə, bu qeyri-adi insanın qanı ilan sancmalarına qarşı yeni antidotun açarı ola bilər.
“Bir az qəribə olacaq, amma qanınızı yoxlamaq istəyirəm”
“Xəbərdə “dəli oğlan özünü sancdı” deyirdi, amma mən düşündüm ki, bunda bir şey var” dedi Glanville, ona görə də Tim Friede ilə əlaqə saxladı. Tim bu təklifə sevinclə cavab verdi: “Nəhayət, bu telefon zəngi gəldi.”
İkisi birləşdi və Tim Qlanvilin komandasına 40 millilitr qan nümunəsi verdi. Bu nümunədən alınan antikorlar Kolumbiya Universitetindən Prof. Dr. Richard A. S. tərəfindən hazırlanmışdır. Dr. Peter Kwong’un töhfələri ilə inkişaf etdirilən bir antidot formulunda istifadə edildi.
19 müxtəlif növ üzərində sınaqdan keçirilmiş, nəticə ümidvericidir
Laboratoriya testlərində antidotun siçanlarda 19 fərqli ilan növünə qarşı təsirli olduğu müəyyən edilib. Bu növlərə kobralar, mambalar, mərcan ilanları və kraitlər daxildir.
Tədqiqatçılar Tim Fridenin qanından təcrid olunmuş iki antikorla yanaşı, zəhərin 95 faizində tapılan fermenti dayandıran “varespladib” adlı molekul da əlavə ediblər.
Nəticədə 13 ilan növünə qarşı 100 faiz, 6 növə qarşı isə 20-40 faiz mühafizəyə nail olunub.
Klassik üsullara alternativ ola bilər
Bu gün antidotlar adətən ilan zəhərinin heyvanlara yeridilməsi və heyvanın qanından antikorların toplanması yolu ilə hazırlanır. Ancaq bu üsul həm risklidir, həm də allergik reaksiyalara səbəb ola bilər.
Yeni üsulda insan mənşəli antikorlardan istifadə edildiyi üçün yan təsirlərin daha az olacağı gözlənilir. İngiltərədəki Lancaster Universitetində ilan zəhəri üzrə ekspert Stiven Hall, “Bu, çox innovativ bir yanaşmadır. Əgər o, klinik sınaqlardan keçsə, bu, həqiqətən də inqilabi olacaq” deyib.
Hələ insanlar üzərində sınaqdan keçirilməyib
Tədqiqat yalnız siçanlar üzərində aparılıb, onun insanlara təsiri hələ məlum deyil. Üstəlik, hazırlanmış antivenom yalnız “elapid” tipli ilanlar üçün keçərlidir.
Gürzə və çınqıl ilanları kimi “gürzə” növləri üçün ayrıca araşdırma aparılır.
Tək doza universal antidot
Gələcəkdə tədqiqatçılar bütün ilan növlərinə qarşı təsirli olan yeganə zəhər əleyhinə kokteyl hazırlamağı hədəfləyirlər.
Baytarların Avstraliya kimi yalnız elapid ilanların tapıldığı ərazilərdə itlər üzərində müalicəni sınaması üçün çöl tədqiqatları da planlaşdırılır.
Şayəstə Hüseynova
