Braziliyada aparılan yeni bir araşdırma yarasaların müxtəlif növ koronavirusları daşıdığını ortaya qoydu. Bu növlər arasında gələcəkdə insan sağlamlığı üçün təhlükə yarada biləcək yeni variant da var.
Elchi.az xəbər verir ki, sözügedən virus, ölüm nisbəti yüksək olan Yaxın Şərq tənəffüs sindromuna (MERS) səbəb olan koronavirusla təəccüblü oxşarlıqlara malikdir.
2012-ci ildə müəyyən edilən MERS-CoV əsasən Yaxın Şərq, Afrika və Cənubi Asiyada yayılıb və indiyədək 858 nəfərin ölümünə səbəb olub. Mütəxəssislər qeyd edirlər ki, MERS bütün məlum insan koronavirusları arasında ən yüksək ölüm nisbətinə malikdir.
Müqayisə üçün bildirilir ki, COVID-19 pandemiyasına səbəb olan SARS-CoV-2 virusunun insanlarda ölüm nisbəti təxminən 2% təşkil edir.
Braziliyada MERS-ə bənzər yeni virus aşkarlanıb
Braziliya və Çin alimləri Braziliyada 16 müxtəlif yarasa növünü araşdırarkən MERS-CoV ilə yaxından əlaqəli bir virus aşkar ediblər. San-Paulu Federal Universitetindən Bruna Stefanie Silverionun rəhbərlik etdiyi qrup 400-dən çox ağız və rektal tampon nümunəsi götürərək yeddi fərqli koronavirus aşkarlayıb. Bu viruslara yalnız iki yarasa növündə rast gəlinmişdir: Molossus molossus (həşərat yeyən növ) və Artibeus lituratus (meyvə yeyən növ).
Bu viruslardan biri təkamül yolu ilə MERS-CoV ilə eyni ailəyə aiddir. Əvvəllər MERS-CoV ailəsinin yalnız Afrika, Avropa və Yaxın Şərqdə yarasalarda olduğu bilinirdi. Yeni tapıntılar göstərir ki, bu viruslar həm də cənub yarımkürəsində dövr edir.
Koronaviruslar və yarasalar təhlükəsi
Alimlər çoxdan bilirdilər ki, yarasalarda tapılan viruslar insanlar üçün təhlükə yaradır. 2002-ci ildə SARS epidemiyasının başlaması ilə yarasalar belə virusların təbii anbarı kimi müəyyən edildi. 2012-ci ildə məlum oldu ki, MERS-CoV yarasalardan dəvələrə, oradan da insanlara keçib.
Braziliyada yeni MERS-ə bənzər virusun aşkarlanması bir daha göstərir ki, yarasalar yeni yaranan virusların təbii sığınacağıdır. Tədqiqatın müəlliflərindən biri Bruna Stefanie Silverio, “Hazırda bu virusun insanlara yoluxa biləcəyini bilmirik, lakin biz MERS-CoV-nin insan hüceyrə reseptoru ilə qarşılıqlı əlaqədə olmaq potensialına malik sünbül zülalına bənzər bir quruluş müəyyən etdik” dedi.
Silverio və komandası bu il Honq Konqda daha çox təcrübə keçirməyi planlaşdırır.
2020-ci ildən bəri elm adamları vəhşi məməlilərdən insanlara keçə biləcək koronavirus təhlükələrinə daha diqqətli yanaşırlar. Braziliyada aşkar edilən bu yeni virus həyəcan verici olsa da, erkən aşkarlanması sayəsində alimlər təhlükəni yaxından izləyə biləcəklər.
San Paulo Federal Universitetindən bioloq Rikardo Durães-Carvalho, “Yarasalar mühüm virus anbarlarıdır və buna görə də daimi epidemioloji nəzarət altında saxlanılmalıdır” dedi.
Araşdırma “Journal of Medical Virology” jurnalında dərc olunub.
Yeganə
