Alimlər süni intellektdən (AI) istifadə edərək, gündəlik söhbətlər zamanı baş verən mürəkkəb beyin fəaliyyətini aşkar ediblər ki, bu da elm adamlarının fikrincə, dilin neyrobiologiyasına dair yeni anlayışlar verə bilər və nitqi tanımaq və ya insanlara ünsiyyət qurmağa kömək etmək üçün nəzərdə tutulmuş texnologiyaları təkmilləşdirə bilər.
Elchi.az xəbər verir ki, süni intellekt modelinin səsi mətnə necə çevirdiyinə əsaslanaraq, elm adamları fonemlər (sözləri təşkil edən sadə səslər) və nitq hissələri (isimlər, fellər və sifətlər kimi) kimi dil strukturunun xüsusiyyətlərini kodlayan ənənəvi modellərlə müqayisədə söhbət zamanı beyin fəaliyyətini daha dəqiq xəritəyə çıxara biliblər.
“Nature Human Behavior” jurnalında dərc olunan tədqiqatda beyin monitorinqi üçün elektrodların implantasiyası üçün artıq əməliyyat olunmuş epilepsiya xəstəsi dörd nəfər iştirak edib.
Tədqiqatda istifadə edilən “Whisper” adlı model səsi mətnə uyğunlaşdırmaq üçün təlim məlumatları kimi audio faylları və onların mətn transkripsiyalarından istifadə edib.
Daha sonra proqram əvvəllər eşitmədiyi yeni audio fayllarından mətni proqnozlaşdırmaq üçün “öyrənmək” üçün uyğun statistikadan istifadə etdi.
Tədqiqatçılar xəstələrin bir neçə gündən bir həftəyə qədər davam edən xəstəxanada qaldıqları müddətdə onların razılığı ilə bütün danışıqlarını qeydə alıblar.
Ümumilikdə, onlar 100 saatdan çox qeyd ediblər. Hər bir iştirakçıya beyin fəaliyyətinə nəzarət etmək üçün 104-255 elektrod implantasiya edilib.
Onların araşdırmaları beynin müxtəlif sahələrinin nitqi yaratmaq və anlamaq üçün tələb olunan vəzifələrə necə cəlb edildiyini göstərdi.
Tədqiqatçılar müəyyən ediblər ki, beynin müəyyən sahələri müəyyən problemlərlə əlaqələndirilir. Məsələn, səs emalı ilə məşğul olan sahələr (üstün temporal girus) eşitmə məlumatını emal edərkən daha çox fəallıq göstərirdi, aşağı frontal girus kimi daha yüksək səviyyəli düşüncə ilə tanınan bölgələr isə dilin mənasını dərk edərkən daha aktiv idi.
Tədqiqatçılar həmçinin beynin sahələrinin ardıcıl olaraq aktivləşdiyini qeyd ediblər.
Məsələn, sözləri dinləmək üçün ən məsul olan sahə, onları şərh etmək üçün ən məsul olan sahədən daha əvvəl aktivləşdirilib.
Bununla belə, alimlər məşqlər zamanı hissələrin aktivləşdirildiyini, məlum olduğu kimi, ixtisaslaşmadıqlarını da açıq şəkildə gördülər.
Yeganə
