Telefonu sadəcə stolun üstündə saxlamağın zehni performansı orta hesabla 20 faiz aşağı saldığını bilirdinizmi? Beynəlxalq araşdırmalar göstərir ki, bu kiçik, lakin güclü cihazlar biz fərq etmədən diqqətimizi özünə çəkir.
Elchi.az xəbər verir ki, hər gün ixtiyarımızda olan smartfonlar çox vaxt ehtiyacımız olan dərman kimi görünür.
Cari xəbərləri oxumaq, sosial şəbəkələri yoxlamaq və ya mesajlara cavab vermək indi gündəlik işin bir hissəsidir. Bununla belə, araşdırmalar göstərir ki, hətta telefonu masanın üstündə buraxmaq belə zehni səmərəliliyimizi azaldır. Üstəlik, tamamilə səssiz olsa belə, “görəsən bildiriş aldıqmı” düşüncəsi beynimizdə diqqəti yayındıran bir xəbərdarlıq yaradır.
Zehni sızma nədir?
Elm adamları telefonun əlimizdə və ya yaxınımızda olmasının səbəb olduğu diqqət itkisini “zehni sızma” olaraq təyin edirlər. Çünki şüurlu şəkildə telefona baxmasaq belə, beyin “hər an xəbərdarlıq ala bilərəm” narahatlığı səbəbindən tam fokus vəziyyətinə girməkdə çətinlik çəkir. Bu sızma kranı tam bağlaya bilməmək kimidir, damla-damla axan su kiçik bir detal kimi görünsə də, uzun müddətdə ciddi itki yaradır.
Araşdırmalar göstərib ki, telefonu yaxınlıqda saxlamaq bilişsel performansın orta hesabla 20 faizə qədər azalmasına səbəb olur. Xüsusilə imtahan zamanı tələbələrin telefonlarını stolun üstünə qoyarkən, telefonunu başqa otaqda qoyanlardan daha az bal topladığı müşahidə edilir. Avropada aparılan bir araşdırma, ofis mühitində işçilərin telefonlarını gözdən uzaq tutduqları zaman diqqət müddətini əhəmiyyətli dərəcədə artırdığını bildirir. Bu məlumatlar göstərir ki, texnologiyadan istifadə bizim ekran vaxtı ilə məhdudlaşmır.
Niyə onu özümüzə yaxın saxlayırıq?
Telefonun bildiriş səsi və ya titrəyiş siqnalı diqqəti ən çox yayındıran amillərdəndir. Ancaq səssiz rejimdə belə, beyin təəccüblənir: “Mən indicə bildiriş aldım?” Narahatlıqla, o, potensial xəbərdarlığa qarşı daim ayıq qalır. Mütəxəssislər vurğulayırlar ki, bu bölünmüş diqqət təkcə anlıq deyil, həm də gün ərzində uzanan səmərəsizlik dövrünə səbəb ola bilər.
Yenə də bir çox insan telefonu tamamilə gözdən uzaqlaşdırmaqda tərəddüd edir. Mühüm zəngi, mesajı və ya e-poçtu qaçırmamaq üçün “istənilən vaxt əlçatan olmaq” böyük rahatlıq kimi görünə bilər. Xüsusilə iş mühitində bu gözlənti telefonu yaxınlıqda saxlamaq vərdişini daha da gücləndirir.
Telefonunuzu gözdən uzaq tutmaq üçün məsləhətlər
Araşdırmalar, telefonun səssiz olsa belə, yaxınlıqda olmasının beynimizin işləmə potensialını necə kölgədə qoyduğunu təsdiqləyir. Kiçik, əhəmiyyətsiz görünən bir məsafə zehni olaraq böyük fərq yarada bilər. O qədər ki, real konsentrasiya üçün telefona sərf olunan hər santimetr dəyərli bir qazanc kimi görünür. Bəs, bunun üçün hansı addımlar atıla bilər?
Çəkməcə üsulu: Masa üzərində qapalı qutu və ya çekmecedən istifadə telefonu gözdən uzaqlaşdırmağa kömək edir. Beləliklə, beyin vaxtaşırı ekranı yoxlamaq istəyindən uzaqlaşa bilir.
Vaxtın bloklanması: Müəyyən vaxt dövrlərinin “telefonsuz intervallar” kimi təyin edilməsi bildirişlərin gözləmə dövrünü pozur.
Bildirişlərin idarə edilməsi: Təcili olmayan tətbiqlərdən bildirişlərin söndürülməsi beyində daim ayıq qalma yükünü yüngülləşdirir.
Fiziki məsafə: Mühüm görüş zamanı dərin fokuslanma və ya telefonu tamamilə fərqli otaqda saxlamaq zehni konsentrasiyanı artırır.
Yeganə
