Kanadada ABŞ prezidenti Donald Trampın “51-ci ştat” ritorikasının kölgəsində keçirilən növbədənkənar ümumi seçkilərdə baş nazir Mark Karninin rəhbərlik etdiyi Liberal Partiyası səs çoxluğu qazanaraq qələbə qazanıb.
Elchi.az xəbər verir ki, Kanadanın rəsmi və müstəqil seçki agentliyi “Elections Canada” tərəfindən paylaşılan ilkin nəticələrə görə , hakim Liberal Partiya etibarlı səslərin 43,5 faizini alaraq seçkilərdə çoxluğu qazanıb.
Karninin partiyası Kanada federal parlamentindəki 343 yerdən 168-ni qazanaraq, təkbaşına idarə etmək üçün lazım olan 172 yerdən geri qalıb.
Səslərin 41,4 faizini toplayan ana müxalifət olan Mühafizəkarlar Partiyası parlamentdəki yerlərin 144-nü qazanıb.
Seçkilərdə Mühafizəkarlar Partiyasını 6,4 faiz səslə Kvebek Bloku Partiyası izləyir.
Hazırda bütün seçki qutuları açılıb və bütün səslər hesablanıb.
Ardıcıl dördüncü müddətə hakimiyyətə gələcəyi gözlənilən liberallar sonuncu dəfə 2015-ci ildə parlament çoxluğunu qazanıblar.
Bundan əvvəlki seçkilərdə Castin Trüdonun rəhbərlik etdiyi Liberal Partiyası 160, Mühafizəkarlar Partiyası 119, Kvebek Bloku 32 və Yeni Demokratik Partiyası 25 yer qazanmışdı.
– Karninin qələbə nitqi
“Kim mənimlə Kanadanın müdafiəsinə qalxmağa hazırdır? Bəs kim hazırdır? Kim Kanadanı güclü qurmağa hazırdır?” Karni Kanadanın paytaxtı Ottavada bildirib. O, açıqlaması ilə ictimaiyyətə müraciət edib.
Karni, ABŞ-ın Kanadanın torpaqlarını, resurslarını və suyunu istədiyini söylədi. “Ancaq bunlar boş təhdidlər deyil. Prezident Tramp bizi bölməyə çalışır ki, ABŞ bizə sahib çıxsın. Bu, heç vaxt və heç vaxt baş verməyəcək”- deyib.
Karni bütün kanadalılara müraciət edərək, “Harada yaşamağınızdan, hansı dildə danışmağınızdan asılı olmayaraq, necə səs vermənizdən asılı olmayaraq, mən həmişə Kanadanı vətəni adlandıran hər kəsi təmsil etmək üçün əlimdən gələni edəcəyəm” deyib.
Kanadalıların hər şeydən əvvəl bir-birlərinə diqqət yetirməli olduqlarını ifadə edən Karni, “ABŞ-ın xəyanətinin şokunu sovuşdurduq, lakin öyrəndiyimiz dərsləri heç vaxt unutmamalıyıq”,- deyib.
Carney, Trampla oturduğu zaman iki suveren ölkə arasında gələcək iqtisadi və təhlükəsizlik əlaqələrini müzakirə edəcəklərini söylədi və Kanadanın ABŞ-dan başqa bir çox başqa variantları olduğunun fərqində olacağını təkrarladı.
“Yeni ticarət və enerji dəhlizləri qurmaq üçün dövlətlər, bölgələr və yerli xalqlarla ortaq işləməyin vaxtıdır” deyən Karni Avropa, Asiya və digər bölgələrdə etibarlı tərəfdaşlarla əlaqələri gücləndirəcəyini bildirib.
“Yerli xalqlarla birlikdə biz öz keçmişimizlə qarşılaşdıq. Birlikdə universal ictimai səhiyyə xidmətini yaratdıq və indi bu böhran qarşısında Kanadanı almaq üçün bir araya gəlirik. Biz bu ölkənin təklif etdiyi hər şeyi kəşf edirik” ifadəsini işlədib.
Kanada xalqı ilə birlikdə Kanada dəyərlərinə layiq bir ölkə quracaqlarına söz verən Karni çıxışını “Yaşasın Kanada” sözləri ilə yekunlaşdırdı. O, sözlərini yekunlaşdırdı:
– Seçkilərin qalibi Karni kimdir?
1965-ci ildə Kanadanın şimalındakı Fort Smit şəhərində anadan olan Mark Karni Harvard Universitetində iqtisadiyyat üzrə bakalavr, Oksford Universitetində isə magistr və fəlsəfə doktoru dərəcəsi alıb.
Karni karyerasına ABŞ-da yerləşən Goldman Sachs investisiya bankında başlayıb və 2008-2013-cü illər arasında Kanada Bankının Qubernatoru vəzifəsində çalışıb.
Carney martın 9-da Liberal Partiyasının lideri və baş nazir Castin Trüdo partiya lideri və baş nazir vəzifələrindən istefa verdiyini elan etdikdən sonra partiya rəhbərliyini qazandı, bunu “siyasi çəkişmələr” və “növbəti seçkilərdə ən yaxşı seçim ola bilməyəcəyi” ilə bağlı narahatlıqları əsas gətirdi.
2015-ci ildən baş nazir vəzifəsini icra edən Trüdo martın 14-də vəzifəsini tərk etdikdən sonra administrasiyaya 60 yaşlı iqtisadçı Karni keçib.
Carney martın 14-də Kanadanın 24-cü baş naziri kimi and içdi və partiyasını ilin sonunda keçirilməsi planlaşdırılan ümumi seçkiyə hazırlamağa başladı.
Trampın vəzifəyə gəldikdən sonra ilk çıxışında “Kanada 51-ci dövlət olur” şərhini rədd edən Karni, ölkəsinin müdafiə sahəsində ABŞ-dan asılılığını azaltmaq üçün F-35 döyüş təyyarələri də daxil olmaqla hərbi texnikanın tədarükü üçün Avropa Birliyi (AB) ilə də danışıqlar aparıb.
Erkən seçki çağırışlarının artmasının ardından Karni martın 23-də parlamenti buraxacağını və aprelin 28-də növbədənkənar seçki keçirəcəyini açıqladı: “Bu seçkidə əsl məsələ Trampın qarşısında kimin dayana bilməsidir”, – Carney aprelin 17-də radio verilişində deyib.
– Trampın seçkilərə təsiri
Seçki müşahidəçiləri bildiriblər ki, Kanadada seçkinin nəticəsi namizədlərin Trampa qarşı atacağı addımlar və siyasətlə müəyyənləşəcək.
Ekspertlərin fikrincə, Karni seçki kampaniyasını Trampa qarşı mübarizə üzərində qurarkən, onun əsas rəqibi, 45 yaşlı mühafizəkar lider Pierre Poilievre seçki kampaniyasında əsas diqqəti mənzil çatışmazlığı, inflyasiya, immiqrasiya və vergilərə yönəldib.
Poilievre həm də ABŞ liderinin immiqrasiya siyasətlərinə bənzədiyinə görə bir çoxları tərəfindən “mini Tramp” kimi görünürdü və onun Trampa qarşı durma qabiliyyəti şübhə ilə qarşılanırdı.
Nuranə Məmmədova
