İngiltərənin York şəhərində arxeoloji qazıntılar zamanı üzə çıxarılan qladiator skeleti üzərində aşkar edilən şir dişləmələri, Roma dövründə insanların vəhşi heyvanlarla döyüşdüyünə dair ilk fiziki sübut olaraq qeydə alınıb.
Elchi.az xəbər verir ki, 2004-cü ildə York şəhərinin Driffild Terras bölgəsindəki bir məzarlıqda tapılan gənc kişi skeletinin məhkəmə-tibbi ekspertizası onun omba sümüyündəki dəliklərin və izlərin aslanın dişləməsindən qaynaqlandığını müəyyən etdi.
İrlandiyanın Maynooth Universitetindən olan məhkəmə eksperti Prof. Dr. Tim Thompson bildirib ki, bu tapıntı Roma qladiatorlarının döyüşlərinin yalnız yazılı mənbələrə və ya bədii təsvirlərə əsaslanmadığını, həm də artıq birbaşa fiziki sübutlara malik olduğunu göstərir.
“Bu qladiator şouda şirlə döyüşdü”
Üç ölçülü skanlarla yaraların ətraflı şəkildə araşdırıldığını bildirən Prof.Tompson, “Aslan adamı omba nahiyəsindən dişləyərək sürükləmiş kimi görünür” dedi. Alimlər dişləmə izlərini London Zooparkındakı böyük pişiklərdən götürülmüş nümunələrlə müqayisə ediblər. Tapıntılar izlərin aslana aid olduğunu açıq şəkildə təsdiqlədi.
“Qısa, lakin qəddar həyat”
Yaşı 26-35 arasında olan qladiator iki nəfərlə eyni məzarda dəfn edilib və üstünə at sümükləri qoyulub. Bu, onun vəhşi heyvanlarla mübarizə aparan xüsusi qladiator olan “Bestiarius” olduğunu göstərir.
York Universitetinin osteoarxeologiya üzrə baş müəllimi Malin Holst, “30 il ərzində skelet analizi apararkən, bu cür dişləmə izlərini ilk dəfə görürəm” dedi. Holst qladiatorun əzələlərinin çox güclü olduğunu, çiyin və onurğa nahiyəsində sıx fiziki fəaliyyət və travma izlərinin olduğunu bildirib.
“Romanın dəbdəbəli həyatı Yorkda da iz buraxıb”
Tədqiqatçıların fikrincə, bu tapıntı York şəhərində hələ kəşf edilməmiş Roma amfiteatrının mövcudluğuna işarə edir. Mütəxəssislər bildirirlər ki, qladiator döyüşləri dövrün aparıcı Roma idarəçilərinin yaşadığı bölgələrdə dəbdəbəli və dəbdəbəli həyat tərzinin tərkib hissəsi kimi adiləşib.
York Arxeologiya Cəmiyyətinin baş icraçı direktoru David Jennings dedi: “Bu adamın hansı şəraitdə arenaya girdiyini heç vaxt dəqiq bilməyəcəyik, lakin indi Romadakı Kolizey qədər möhtəşəm olmasa da, belə tamaşaların Britaniyanın şimalında keçirildiyinə dair güclü sübutlarımız var.”
Sözügedən elmi araşdırma PLoS One jurnalında dərc olunub.
Şayəstə Hüseynova
