Dünya nəfəsini tutdu, gözlər Vaşinqtona çevrildi. ABŞ prezidenti Donald Tramp və Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenski Ağ Evdə kritik görüş keçirib. Tramp daha əvvəl “diktator” kimi təsvir etdiyi Zelenskini qapıda şəxsən qarşılayıb.
Elchi.az xəbər verir ki, ABŞ prezidenti Donald Tramp və Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenski Ağ Evdə kritik görüş keçirib.
Masanın ən mühüm məsələləri arasında Ukraynanın nadir torpaq mineralları təklifi, Rusiya ilə mümkün sülh danışıqları və ABŞ-ın Kiyevə hərbi dəstəyinin gələcəyi var.
Lakin bu görüş təkcə Vaşinqton və Kiyev arasında deyil, qlobal siyasətə də böyük təsir göstərdi.
Trampın Zelenski ilə bağlı əvvəlki “diktator” şərhləri keçmiş müttəfiqlərin tənqidinə səbəb oldu, Avropa liderləri də Ağ Evin Ukrayna siyasətinə qarşı çıxış etməyə başladılar.
Görüşdən az əvvəl Rusiyadan ABŞ-a kritik bir gediş gəldi. Moskva Aleksandr Darçiyevin Vaşinqtona yeni səfiri təyin olunduğunu elan edib.
Digər tərəfdən, Rusiya ABŞ-la birbaşa ticari uçuşların bərpasını istəyib. 2022-ci ildə müharibə başlayanda ləğv edilən uçuşların bərpası Vaşinqtonun Moskvaya qarşı sərt iqtisadi sanksiyaları yumşalda biləcəyi ilə bağlı fərziyyələrə səbəb olub.
İclasın ən diqqətçəkən mövzularından biri Ukraynanın nadir torpaq mineralları ilə bağlı ABŞ-a təklifi olacaq. Ukrayna bu qiymətli mineralları ABŞ-a açmağı təklif edərək, bunun müqabilində Vaşinqtondan daha güclü təhlükəsizlik zəmanəti tələb edib.
Tramp administrasiyası isə Kiyevə verdiyi milyardlarla dollarlıq hərbi dəstək müqabilində Ukraynanın kritik mineral ehtiyatlarına çıxış əldə etmək istəyir. Ekspertlər bildirirlər ki, bu razılaşma ABŞ-ın Çindən asılılığını azaltmaqla qlobal strateji resurslar üzərində nəzarətini artıra bilər.
Lakin Zelenski Tramp administrasiyasının ilkin təklifini rədd etdi, çünki o, razılaşmanın Ukrayna üçün kifayət qədər güclü təhlükəsizlik zəmanətlərini ehtiva etmədiyinə inanırdı. İclasda bu məsələnin necə formalaşacağı böyük maraq doğurur.
Trampın Ukrayna-Rusiya sülh danışıqlarında hansı münasibət sərgiləyəcəyi də böyük əhəmiyyət kəsb edir. İddia olunur ki, Tramp Rusiya ilə razılaşma çərçivəsində Ukraynaya ərazisinin bir hissəsindən imtina etməyi təklif edə bilər.
ABŞ dövlət katibi Marko Rubionun rəhbərlik etdiyi Səudiyyə Ərəbistanında Rusiya ilə sülh danışıqları davam edərkən, Tramp administrasiyası Ukraynanın masa arxasında olub-olmaması ilə bağlı fikir ayrılığına davam edir. Trampa yaxın mənbələr iddia edir ki, Zelenski danışıqları çətinləşdirir və müharibənin bitməsini gecikdirir.
ABŞ-ın keçmiş milli təhlükəsizlik müşaviri Con Bolton Tramp və Putinin Zelenski ilə bağlı telefon danışıqlarına diqqət çəkərək, Trampın Ukrayna lideri ilə bağlı baxışının Putinin ritorikası ilə formalaşdığını iddia edib.
Bolton “The Sun”a deyib: “Zelenski vəzifəyə gəldikdən dərhal sonra Putin Trampı aşağılayan ifadələr işlətdi. “O, komediya ustası idi, dövləti idarə etmək qabiliyyətinə malik deyildi” dedi. “Tramp da bu diskursları öz daxilində qəbul edib və onun hazırkı perspektivi də oradan gəlir” dedi.
Bolton həmçinin iddia edib ki, Tramp “sülh danışıqlarında Zelenskini kənara qoymağa meyllidir” və Rusiyanın tələblərinə daha çox diqqət yetirir.
Trampın Ukrayna məsələsində ABŞ-ın artıq Avropa ilə uzlaşmadığına dair açıqlamaları da qitə liderlərinin hərəkətinə təkan verib.
Fransanın keçmiş prezidenti Fransua Olland Tramp administrasiyasının siyasətini tənqid edərək, “Amerika xalqı bizim dostumuz olaraq qalsa da, Tramp administrasiyası artıq bizim müttəfiqimiz deyil” deyib.
Trampın ABŞ-Rusiya əlaqələrini yaxşılaşdırmaq səylərinin Avropanı təcrid vəziyyətinə saldığını deyən Olland, “Əgər Tramp Ukraynanı müdafiə etmək əvəzinə Putinlə anlaşmaya diqqət yetirirsə, Avropanın təhlükəsizliyi üçün yeni strategiya yaratmalıyıq” deyib.
Nuranə Məmmədova
