İngiltərənin Oksford Universiteti və ölkənin milli sinxrotron elmi müəssisəsi tərəfindən aparılan araşdırma Yerdəki suyun mənşəyi ilə bağlı uzun müddətdir mövcud olan nəzəriyyələrə qarşı çıxır.
Elchi.az xəbər verir ki, indiyə qədər elm adamları Yerə suyun planet yarandıqdan sonra, tərkibində su olan meteorlar və kometlər vasitəsilə gəldiyini düşünürdülər. Ancaq yeni tapıntılar suyun planetin tikinti bloklarında hər zaman mövcud ola biləcəyini ortaya qoydu.
Tədqiqat zamanı “enstatit xondritlər” (EC) kimi tanınan nadir meteoritlər araşdırılıb, onların tərkibinə Yerin erkən əmələ gəlməsi dövründən süxurlara bənzər tərkibə malikdir. Qabaqcıl bir rentgen analiz texnikası ilə aparılan araşdırmalarda bu meteoritlərin Yer okeanlarını meydana gətirəcək qədər hidrogen ehtiva etdiyi müəyyən edilmişdir.
Oksford Universitetindən Dr. Geocientist “Biz indi bilirik ki, planetimizi əmələ gətirən materialda əvvəllər düşündüyümüzdən çox daha çox hidrogen var. Bu, Yerdəki suyun təkamül nəticəsində deyil, təbii proseslər nəticəsində əmələ gəldiyi fikrini dəstəkləyir” dedi Ceyms Brayson.
Hidrogen planetin ilk komponentlərində gizlənmişdi
Tədqiqatçılar müəyyən ediblər ki, hidrogen süxur nümunələrinin təmiz hissələrində, yəni xarici amillərlə çirklənməmiş ərazilərdə aşkar edilib. Bu, hidrogenin sonradan meteoritlə çirklənmədiyini və onun təbii olaraq tərkibində olduğunu göstərir.
Əldə edilən məlumatlara görə, Yer kürəsinin əvvəllərində bu hidrogenin süxurlardakı oksigenlə birləşərək su əmələ gətirə biləcək şərtləri var idi. Yəni 4,5 milyard il əvvəl planetin kimyəvi tərkibi həm suyun, həm də həyatın əsasını təşkil edirdi.
Oksford Universitetindən başqa bir alim, Dr. “Nümunələrdə hidrogen sulfidi aşkar edəndə çox həyəcanlandıq. Bu, hidrogenin planetin strukturunda əvvəldən mövcud olduğunun mühüm sübutudur, nəinki sonradan əlavə olunur”, – Tomas Barret deyib.
Yeni nəzəriyyə elmi dəstək qazanır
Bu nəzəriyyə tamamilə yeni deyil. Oxşar tapıntılar 2020-ci ildə aparılan başqa bir araşdırmada da tapıldı.Lakin o zaman hidrogenin mənbəyinin meteoritə, yoxsa Yerə aid olduğu dəqiq müəyyən edilməmişdi. Yeni araşdırma əsasən bu şübhələri aradan qaldırır.
Tədqiqatın nəticələri beynəlxalq nüfuzlu “Icarus” elmi jurnalında dərc olunub.
Şayəstə Hüseynova
