AİM.Az öz ölkəsində nüfuzlu söz sahibi kimi tanınan, Ermənistanın geopolitikası və geoiqtisadiyyatı işinin müəllifi İqor MURADYANIN son günlər yerli mediada dərc olunmuş məqaləsini, Azərbaycan ictimaiyyətində dərin maraq doğuracağını nəzərə alıb, oxucularına təqdim edir:
3 sentyabr 2013-cü ildə Ermənistanın Avropa İttifaqına inteqrasiyasının tənəzzülündən və Avrasiya İttifaqına daxil olmasından sonra erməni ictimaiyyəti praktiki olaraq bu ideyanı dəstəkləyən və əksinə, müxalif mövqedə dayanan iki qrupa bölünüb.
Rusiya birbaşa şantaja keçib. Bu şantaj özünü ilk növbədə ixrac edilən qazın qiymətinin qaldırılması, iqtisadi miqrasiyanı məhdudlaşdırmaq, silah idxalını dayandırmaq və Qarabağ müharibəsini “oyatmaq” kimi ehtimalların mümkünlüyü ilə müşahidə olunur.
Ermənistanda əsas kütlə Avrasiya İttifaqına daxil olmaqla bağlı siyasi rəhbərliyin qəbul etdiyi qərara reaksiya vermədi. Çünki cəmiyyətdə rəhbərliyin və siyasətçilərin fəaliyyətinə qarşı biganəlik hökm sürür. Əhali siyasi hadisələrin deyil, maddi durumunun hayındadır. Erməni mediası isə hakimiyyətin və varlı ailələrin nəzarəti altındadır. Yalnız 4-5 sayt və qəzet müxalifətə məxsusdur.
3 sentyabr hadisələrindən dərhal sonra müxalifətçi məlliflər təsdiq edirdilər ki, Ermənistan beynəlxalq aləmdən tamamilə təcrid olunacaq və Rusiyanın ağır sanksiyalarına məruz qalacaq. Ancaq indi vəziyyət bir qədər fərqlidir. Rusiya tərəfdarları da istər sosial, istərsə də peşəkarlıq baxımından itki ilə üzləşiblər. Artıq onların ölkədə günbəgün dərinləşən krizislə bağlı deməyə sözləri yoxdur.
İlk baxışdan adama elə gəlir ki, Qərb arxasını Ermənistana çevirməyib. Ancaq Avropa İttifaqı ilə yanaşı, NATO da Ermənistana son dərəcə etibarsız müttəfiq kimi baxır və gələcək əlaqələrin inkişafında qətiyyən maraqlı deyil. Bunu siyasi rəhbərlik, xüsusilə, hərbi komandanlıq hiss etməyə bilməz!
İndi Ermənistan Qərblə münasibətləri yaxşılaşdırmaq haqqında düşünür. Müdafiə nazirinin müavini müdafiə və təhlükəsizlik məsələlərində Vaşinqtondan kömək istəyib. ABŞ isə öz növbəsində təhlükəsizliyə qarantiya funksiyasının reallaşması üçün yardımçı olacağına razılıq verib.
Amma o da var ki, Ermənistanın siyasi rəhbərliyi heç kütləvi aksiyaların öhdəsindən gələ bilmir. İqtisadi və sosial xarakterli kütləvi aksiyalar isə hər an baş verə bilər.
İndi vəziyyət dəyişib. Ermənistan Rusiyanın nəzarətindən çıxmasa, iqtisadi problemlərin həlli qeyri-mümkündür. Avrasiya ittifaqı Ermənistanı məhv edir və mövcud vəziyyətdən qurtulmağa ümid yeri qoymur. Reallıqda Rusiya, SSRİ dağıldıqdan sonra heç vaxt Ermənistanın təhlükəsizliyinə təminat verməyib.
Əksinə, bu gün Rusiya və Belarus Azərbaycana aktiv fazada silah idxal edən ölkələrdir. Baxmayaraq ki, özlərini Ermənistanın “müttəfiqi” kimi aparırlar. Bütün bunların nəticəsində hərbi balans Azərbaycanın xeyrinə dəyişib.
Azərbaycandan fərqli olaraq, biz Rusiyadan müasir silahlar ala bilmirik. Bu məqsədlə Rusiyadan verilən 200 milyon dollarlıq kredit isə Ermənistanı daha böyük borc içində boğur. Çıxılmaz vəziyyətdə qalan Ermənistan Qərbə öz tutmağa məcburdur.
Ancaq Rusiya regionu nəzarətdə saxlamaq məqsədilə idarəolunan münaqişədə maraqlı tərəfdir. O üzdən Ermənistanın yaxın gələcəyi üçün yaxşı nəsə vəd edəcək bir proqnoz vermək mümkün deyil…
İqor MURADYAN,
Ermənistanın geopolitikası və geoiqtisadiyyatı işinin müəllifi
HAZIRLADI:
Orxan,
AİM.Az