Partiya sədri: Qərblə Putin arasında olan konfliktin “zibil”inə keçmişik
Insanların bir həqiqəti dərk etməsi gərək: Siyasi proseslərdən fərqli olaraq iqtisadi sferada qəfil dalğanı önləmək, ertələmək kimi bir president mövcud deyil. Ən uzağı fırlanıb axırıncı sırada dayana bilərsən. Zərbə ən son sənə dəysin deyə. Vəssalam. Başqa çıxış yolu yoxdur.
Və paralel olaraq Azərbaycan vətəndaşının daha bir əminliyə köklənməsi lazım: Dövlət, öz əlində olan bütün resursları səfərbər edib. Ehtiyat fondundan tutmuş real (təbii) büdcə imkanlarına qədər. Ki, devalvasiya küləyi barı üzərimizdən çovğun deyil meh şəklində əssin. Kritika – faciə etapına doğru irəliləməsin. Ən kiçik ziyanla, ən yüngül zədə ilə prosesi ötüşdürmək mümkün olsun.
Əslində isə ziddiyyətin mənbəyi stimullaşmayana qədər bu proseslərdən yan qaçmaq lüksümüz yoxdur. O ziddiyyət ki, Qərb ilə Putin arasında yaşanan konfliktin təzahürüdür, bütün dünyanı, Avropanı, post – sovet ölkələrini öz “zibil”inə sarıb, sarsıdıb, tükədib, bezdirib! Yəni hədəf Putini çökdürməkdir və bu iki qüvvə öz aralarında kompromisə getməsə ya da hansısa tərəf “ağ bayraq” qaldırmasa bəşəriyyət adına yaşanacaq çox bəlaları seyr edəcəyik hələ…
Zatən bir zamanlar SSSR – nin tənəzzülünü də bənzər amillər şərtləndirdi. Məsələn, neft qiymətinin qəfil enişi. Fəqət o zaman dollar asılılığı deyə bir şey yox idi. Çünki dövlətlərin öz aralarında idxal mübadiləsi, rublun bir deyil, bir neçə ölkə üçün işlək valyuta olması prosesi azacıq da olsa kompensasiya edirdi. Amma bütün bu nüanslar nəticəyə ciddi təsir göstərmədi. Qərb niyyətinə vardı. Sovet İmperiyası dağıldı. Düzdür, prosesin sürətlənməsində, ələlxüsus da büdcənin talan olunmasında Qorboçovun mənasız “yenidənqurma” tezisləri də az rol oynamırdı – necə ki, indi Putin gərəksiz “müharibə estafeti” ilə dövlətin pullarını göyə sovurur – amma yenə də sonuc labüd idi. Və deyəsən bu “labüdlük məntiqi” hazırda Rusiya Prezidentinin də başı üzərində aram- aram fırlanır. (Hər halda “Forbes” – in son eyhamı sıradan bir məsələ deyil.)
İndi isə qayıdaq bu günki Rusiyaya: büdcədə (ehtiyat fondunda) artıq yetərli geriləmə var. Həmin büdcə Rus – Çeçen müharibəsi ərəfəsində 820 milyard idisə artıq 360 milyarda qədər enib. Düzdür, Putinin siyasi reytinqi hələ 70 faizin üzərindədir. Amma bu faktoru rus liderin ötkəmliyindən daha çox rus xalqının şovinist ruhuna bağlamaq lazım. Onlar belədir: yeməyə bir tikə çörəyi, içməyə bir litr arağı oldusa davam edəcəklər. Çünki, Sovet dövründən qalan rudimentlər (imperialist ruh və təfəkkür) hələ üzərlərindədir.
Fəqət, eyni adlı durumda biz hansı mövqeni sərgiləməliyik? – Əsl dilemma bax budur.
Daxili siyasətimizin bəzi radikal “ağzıgöyçək”ləri Azərbaycan hakimiyyətinə irad tutur ki, beynəlxalq balansı niyə pozmusuz, qoruya bilməmisiniz? Oysa, ortalığa daha bir ritorik sual çıxır: Balans sizin aləminizdə nədir? Balans necə qorunur? Hakimiyyətdə İlham Əliyev deyil, siz olsaydınız balansı hansı üslubda tənzimləyərdiniz?
Siyasətimiz qərbyönümlüdür. Burası məlum. Amma bu Qərb axı həm də o Qərbdir ki, Saakaşviliyə verdiyi “tırka”nın, Ukrayna xalqına ərz etdiyi vədlərin arxasında dura bilmədi. Sözündən yan qaçdı. Səddamla olan şəxsi konflikti ucbatından İraq boyda dövləti yerlə – yeksan etdi, ölkəsini yağ – bal içində yaşadan Qəddafini sadəcə estafet gərəyi – aradan götürdü. Putinə dağ çəkmək üçün neftin qiymətini saldı, İranı bağışladı. Şərqi Avropada, Mərkəzi Asiyada baş qatımı, mərkəzdənqaçmalar olsun deyə İŞİD adında son dərəcə amansız bir terror qruplaşmasını yetişdirdi, kürdü qızışdırdı, türkü zəiflətdi, türkməni “qurbanlıq” elədi.
Ya da olsun Rusiya: Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllinə dair gizlin açarın bu dövlətin əlində və ovcunda olması kimə aydın, kimə məlum deyil? Üstəlik nəzərə alsaq ki, eyni adlı məmləkətdə yaşayıb, qazanıb evinə pul göndərən yüz minlərlə soydaşımızın da taleyi ayrıca bir “söz konusu”dur.
İndi nə deyirsiniz, neyləyək?! Necə edək? Və ya neyləməli idik ki, eləmədik?
Rusiya ilə kəllə – kəlləyə gəlsək, işğal altındakı torpaqlarımızın + bu ölkədə məskunlaşan həmvətənlərimizin aqibəti anındaca təhlükə altına girəcəkdi. Qərbə yan çevirsək, ətrafımız saxta və şablon üslublu siyasi, iqtisadi barrikadalarla “bəzənəcəkdi”
Amma bütün bunların heç biri baş vermədi. Ən azından bu günə qədər. Bilirsinizmi niyə? Çünki dövlət, Prezident yerindədir. Çünki bu ölkənin başbilənləri “Azadlıq”qəzetinin ideoloqları kimi düşünmür. Çünki ortalıqda real “komanda işi” var və bütün məzmun, məram Azərbaycanı, azərbaycanlını hifz etməyə yönəlib.
***
Valyuta dəyişmə məntəqələrində lövbər salan vətəndaşlarımıza səslənirəm: 3 min, 5 min dəyişməklə kar olmaz, əzizlərim! Sunami gəldisə ağac üstündə oturub batan gəmiləri seyr etmək bir şeyi dəyişməz. Batsaq da bərabərik, islansaq da.
Çin boyda iqtisadiyyatı olan dövlət Qərblə Putinin konfliktindən 35 faizlik inflyasiya, 45 faizlik geriləmə zərbəsi yeyibsə, Azərbaycanı istənilən perspektivdə kimsə qınamasın.
Ümumbəşəri bəladır bu. Hər şeyə hazır olmalıyıq.