Körfəz ölkələrinin Qətərə qarşı təcrid siyasəti Türkiyəni çətin durumda qoyub, ABŞ prezidenti bir mövqe sərgiləyir, Pentaqon fərqli…
Qətər böhranı davam edir. Ötən həftənin bazar ertəsi günü Səudiyyə Ərəbistanı, Bəhreyn, Misir, BƏƏ Qətərlə diplomatik əlaqələrini kəsdiklərini bəyan ediblər. Daha sonra siyahı daha da böyüyüb və Qətər ətrafında böhrana çevrilib.
Ərəb ölkələri Qətəri terrorizmi maliyyələşdirməkdə ittiham ediblər. Qətərə qarşı embarqo tətbiq olunub, bu ölkənin yeganə quru sərhədi olan Səudiyyə Ərəbistanı ilə sərhədi bağlanıb, eləcə də embarqo tətbiq edən ölkələr Qətərə dəniz və hava yollarını bağlayıb.
Yaranmış vəziyyətdə qonşu Türkiyə və İran Qətərə ərzaq yardımı göndəriblər. Türkiyə prezidenti isə Yaxın Şərqdə ən yaxın müttəfiqi olan Qətərin yanında olduğunu bəyan edib. Böhranın dərinləşməsinin qarşısını almaq üçün Səudiyyə kralı ilə telefonla danışan prezident Ərdoğanın cəhdləri hələlik nəticə verməsə də, Ankara ümidini itirməyib. Türkiyənin baş naziri Yıldırım bildirib ki, Ankara ən yaxın zamanda böhranın həllinə nail olmağa çalışacaq. Baş nazir deyib ki, Liviya, Suriya, İraq və Yəməndə davam edən münaqişənin körfəzə sıçraması bölgə üçün fəlakətin daha da dərinləşməsi anlamına gəlir. Onun sözlərinə görə, Ankara hazırda ciddi-cəhdlə böhranı yatırmağa çalışır, bunun üçün gizli danışıqları davam etdirir.
Ötən həftə Bəhreyn xarici işlər nazirini qəbul edən prezident Ərdoğan Ramazan ayının sonuna qədər böhranın sona çatdırmağa çalışacaqlarını bildirib. Qeyd edək ki, Qətər və Türkiyə arasında 2014-cü ilin dekabrında imzalanmış anlaşmaya əsasən Türkiyə ordusunun hərbi birləşməsi Qətərdə yerləşdiriləcəkdi. Ötən həftə böhrandan sonra Dohanın müraciəti əsasında Türkiyə parlamenti müvafiq anlaşmanı və Türkiyə jandarma qüvvələrinin Qətər ordusuna təlim verməsi haqqında müqaviləni təsdiqləyən qanun qəbul edib.
ABŞ hökumətinin isə Qətər böhranı ilə bağlı münasibəti birmənalı deyil. Məsələ ondadır ki, prezident Tramp şəxsi hesabından yaydığı açıqlamada Qətərin terrorizmi maliyyələşdirməsi ilə bağlı məlumatı ötən ay Ər-Riyada səfəri zamanı aldığını və bu səbəbdən də Qətərin cəzalandırılmasını dəstəklədiyini qeyd edib. Ancaq ABŞ dövlət katibi Tillerson Trampdan fərqli olaraq ərəb ölkələrini barışmağa və anlaşmağa çağırıb. ABŞ Müdafiə Nazirliyi (Pentaqon) isə Qətərə qarşı embarqo siyasətinin terrorizmə qarşı mübarizəyə mənfi təsir edəcəyini açıqlayıb. Nazirliyin sözçüsü Cef Devis deyib ki, son Qətər böhranından sonra ABŞ-ın bu ölkədə yerləşən əl-Ubeyd bazasından terrora qarşı əməliyyatlar axsamayıb, ancaq o, əlavə edib ki, bu böhran uzanarsa, əməliyyatlara əngəl yaradacaq.
Qeyd edək ki, hazırda ABŞ-ın regionda ən böyük hərbi bazalarından biri Qətərdə yerləşən əl-Ubeyd hərbi bazasıdır. Bazada 11 min ABŞ hərbçisi var və bu baza İŞİD-ə qarşı mübarizədə əsas rol oynayır. Devis də deyib ki, Qətərdəki baza İŞİD-ə qarşı mübarizədə önəmli rol oynayır.
Qətər ətrafında böhran ən çox Türkiyə üçün ciddi problem yaradıb. Məlum olduğu kimi, Türkiyə həm Qətər, həm də Səudiyyə Ərəbistanı ilə yaxın əlaqələrə malikdir. İki yaxın müttəfiq arasında seçim etməyə məcbur qalan Ankara ilk gündən açıq şəkildə Qətərin yanında olduğunu bəyan edib. Çünki Türkiyə hakimiyyəti həm ideoloji-siyasi, həm də iqtisadi və diplomatik sahələrdə Qətərlə yaxın əməkdaşlıq edir. Bu səbəbdən də Ankara ilk gündən mövqeyini ortaya qoyub. Ancaq bu mövqe eyni zamanda Səudiyyə və körfəz ölkələri kimi müttəfiqlərin də itirilməsi, özünə qarşı çevrilməsi anlamına gəlir. Bu səbəbdən Ankara bir tərəfdən, Qətərə açıq dəstək verməklə yanaşı, digər tərəfdən də ölkələri barışdırmağa çalışır.
Yeri gəlmişkən, artıq ərəb ölkələrində, xüsusən də BƏƏ və Səudiyyə Ərəbistanında (Misirlə onsuz da münasibətlərdə soyuqluq var) Türkiyə əleyhinə təbliğat, mediada yazıların sayı artıb. Hətta Türkiyə mallarını boykot etmək çağırışları səslənir. Səudiyyə mediası Türkiyəni ərəb ölkələrinin daxili işinə qarışmaqda, terroru dəstəkləməkdə ittiham edir.