Dünya tarixində ən yüksək temperatur göstəricilərinin ölçüldüyü Avropa və Asiyaya fəlakətlər dövrü daxil oldu. İlin 11 ayı ərzində Avropada temperaturun orta səviyyənin üzərində olduğu bildirilən son hesabatda ölüm hallarının yüzdə 30 artdığı açıqlanıb.
Elchi.az “Haber Global”a istinadən xəbər verir ki, Ümumdünya Meteorologiya Təşkilatı və Kopernik İqlim Dəyişikliyi Xidməti “2023 Avropa və 2023 Asiya İqlim Hesabatı”nı dərc edib.
İqlim dəyişikliyi ilə bağlı son məlumatlar narahatlıq yaratsa da, Avropada indiyə qədər qeydə alınan ən isti ilin 2023-cü il olduğu müəyyən edilib. Elmi hesabatda hava və iqlim səbəbiylə iqtisadi itkilərin 13,4 milyard avrodan çox olduğu, istidən ölüm hallarının isə 30 faiz artdığı vurğulanaraq, temperatur dəyərlərinin qlobal orta göstəricidən təxminən 2 dəfə artdığı da açıqlanıb . İlin 11 ayı ərzində Avropada temperaturun orta səviyyədən yüksək olduğunu bildirən iqlim hesabatında, 2023-cü ildə rekord sayda “həddindən artıq istilik stressi” yaşandı. İyun ayında İrlandiyanın qərbində Atlantik okeanı və ətrafı Böyük Britaniyada dəniz səthinin temperaturu orta səviyyədən 5 dərəcə yüksək idi.
Hesabatda 2022-2023-cü illər arasında Alp dağlarında buzlaqların əriməsinə də diqqət çəkilib və bu məlumatlar verilib:
“2023-cü ildə Avropa çay şəbəkəsinin üçdə birində çay axını “yüksək” daşqın həddini, 16 faizi isə “şiddətli” daşqın həddini keçib. Alp dağlarında qışda qarın orta səviyyədən aşağı yığılması və istilər nəticəsində kəskin hava şəraiti müşahidə olunur. 2023-cü ildə yayda dalğaların olacağı gözlənilir. “Ərimə səbəbindən qeyri-adi buzlaq buz itkisi oldu. 2022-2023 -cü illər arasında Alp dağlarında buzlaqlar qalan həcminin təxminən 10 faizini itirdi.”
Digər tərəfdən, “2023-cü il Asiya İqlim Vəziyyəti Hesabatı”nda Asiyanın dünyanın ən fəlakətli bölgəsi olduğu vurğulanır və “Su ilə bağlı təhlükələr ən böyük təhlükədir, lakin həddindən artıq temperaturlar getdikcə daha şiddətli olur” Əriyən buzlaqlar gələcəyin su təhlükəsizliyini təhdid edir, “Temperatur və okean temperaturları rekord səviyyəyə çatdı” .
Hesabatda həmçinin bildirilib ki, Yüksək Dağlı Asiya regionunda müşahidə edilən 22 buzlaqdan 20-də kütləvi itkilər davam edib, Şərqi Himalayda və Tyan-Şanın əksər hissəsində rekord qıran yüksək temperatur və quru şərait baş verib: “Bu, kütləni daha da artırıb Ən çox buzlaqların itirilməsi Şimal Qütbü “Yüksək enliklərdə havanın temperaturu daim artır. İyun, iyul və avqust aylarında Hindistan, Pakistan və Nepalda 600-dən çox insanın ölümü ilə nəticələnən çoxlu ekstremal yağış hadisələri baş verib.”
Nuranə Məmmədova