Noyabrın 8-də ABŞ-da keçiriləcək aralıq seçkiləri yaxınlaşdıqca müttəfiq dövlətlərin əsəbləri tarıma çəkilir. Elchi.az Blomberqə istinadən bildirir ki, Amerikanın ən yaxın müttəfiqləri seçicilərin iki il sonra Donald Trampı Ağ Evə qaytara biləcəyinə dair indidən siqnalların olduğunu bildirir və ABŞ-da keçiriləcək aralıq seçkiləri əsəbi şəkildə izləyir. O da vurğulanır ki, xarici rəsmilər belə bir şokdan qaçmağa kömək edəcək məlumat toplamaq üçün ştatları gəzərək görüşlər keçirirlər.
Bloomberg xarici diplomatlara istinadən xəbər verir ki, Avropa və Asiyadan olan rəsmilər siyasi parçalanmaları deşifrə etmək üçün konsulluq və səfirliklərin ənənəvi işini gücləndirməyə gəlirlər.
“Məsələn, Almaniya 2020-ci ildə prezident Joe Biden-i az fərqlə dəstəkləyən yelləncək əyaləti Jogia’ya yüksək səviyyəli diplomat göndərdi. Səfərə yerli ticarət palatası, yerli iki partiyalı siyasətçilər və fəallarla görüşlər, eyni zamanda ştatın ABŞ Senatı uğrunda gedən çətin yarışından xəbərdar olmaq üçün bütün hallar daxil idi.”
Bu cür missiyalar respublikaçıların – xüsusən də Trampla yaxından əlaqəli olanların – güclü performansının xarici siyasətdə arzuolunmaz dönüşdən xəbər verdiyi, İranın nüvə sazişini canlandırmaq səylərini və ABŞ-ın Şimali Atlantika Müqaviləsi Təşkilatına dəstəyini təhlükə altına qoyduğu anlayışından irəli gəlir.
Müttəfiqləri narahat edən məsələlərdən biri də budur ki, Respublikaçılar Partiyası Konqresi təcrid siyasətinə doğru yönləndirmək üçün kifayət qədər yer qazanarsa, bu cür kurs dəyişiklikləri növbəti prezidentlik yarışı başlamazdan əvvəl başlaya bilər.
Müttəfiqlər də yaxşı bilirlər ki, Trampın müttəfiqlərinin səlahiyyətlərinin gücləndirilməsi, keçmiş prezidentin Avropa İttifaqına tariflər tətbiq etməsi və Çinlə qlobal təsirlərə malik ticarət müharibəsi başlatması nəzərə alınmaqla, böyük iqtisadi nəticələrə səbəb olacaq.
Bütün bunlar noyabrın 8-də keçirilən səsvermənin nəticələrinə beynəlxalq marağın qeyri-adi dərəcədə yüksək olmasına səbəb olur, deyə mənbələr bildiriblər.
Alman məmurlarında belə təəssürat yaranıb ki, ölkədə yüksək qütbləşmiş elektorat var və seçicilər siyasi mərkəzdən uzaqlaşır.
Digər xarici rəsmilər biznes liderləri, ticarət qrupları, iki partiyalı siyasətçilər və icma liderləri ilə görüşmək üçün Florida, Arizona, Texas və digər ştatlara oxşar səfərlər edirlər.
Həm özəl, həm də açıq şəkildə Fransa, Almaniya və Aİ-nin digər bölgələrindəki rəsmilər Trampın geri qayıtma ehtimalının siyasi müzakirələrə səbəb olduğunu deyirlər. İndi onlar ABŞ-la münasibətlərindən maksimum yararlanmağa çalışır, eyni zamanda Trampın və ya onun kimi birinin 2024-cü ildə prezident seçiləcəyi təqdirdə ABŞ-ın təsirindən strateji muxtariyyət qurmağın yollarını axtarırlar.
Müzakirələr fonunda Avropa İttifaqının yüksək vəzifəli diplomatı Josep Borrell, “İki ildən sonra və ya hətta noyabrda nə olacağını kim bilir” deyib.
2019-cu ildə o zamankı prezident Trampla fikir ayrılığından sonra Britaniyanın ABŞ-dakı səfiri vəzifəsindən istefa verən Kim Darrok isə “Amerika çox bölünmüş görünür” ifadəsini işlədib. O, eyni zamanda qeyd edib ki, Bayden “sakitləşdirici təsir” olmağa davam etsə də, ABŞ “bir zamanlar olduğundan daha az etibarlı müttəfiq kimi görünür”.
Sevilay Həzi