Elchi.az bu barədə material təqdim edir:
Orqanizm üçün çox mühüm yeri olan vitamin çatışmazlığı bir çox xəstəliklərə səbəb olur. B12 çatışmazlığı anemiyaya səbəb olarkən, D vitamini çatışmazlığı yorğunluğa və daimi zəifliyə səbəb ola bilər. Fiziki və ruhi sağlamlığı qorumaq üçün vitaminləri düzgün və uyğun miqdarda qəbul etmək vacibdir. Bədənin bütün orqan və sistemlərinə təsir edən vitaminlərin qeyri-kafi qəbulu müxtəlif simptomlara səbəb olur. Adətən təbii qəbul edilə bilən vitamin əlavələri üçün mütəxəssis həkimə müraciət edilməlidir.
Bədənin ümumi funksiyalarının fəaliyyətində bəzi problemlər yarandıqda səbəb daha çox vitamin çatışmazlığıdır. Balanslaşdırılmış qidalanma və sağlam qida istehlakı vitamin çatışmazlığının qarşısını almaq üçün çox vacibdir. Vitaminlər immuniteti gücləndirmək, xəstəliklərdən qorunmaq və daha güclü hiss etmək üçün bədənin ən vacib ehtiyacıdır. Vücudunuzda vitamin çatışmazlığı səbəbiylə inkişaf edən əlamətlərə diqqət yetirmək və bu çatışmazlığı dərhal aradan qaldırmaq vacibdir. Vitaminlər bədənimizin ehtiyac duyduğu və sağlamlığımıza əhəmiyyətli dərəcədə təsir edən üzvi komponentlərdir. Xüsusilə təbii qida qaynaqlarında olan, hüceyrələrin bərpasına və enerji istehsalına kömək edən vitaminlər olmadıqda bir çox xəstəlik baş verir. Beləliklə, vitamin çatışmazlığının əlamətləri hansılardır? Bədənimizdə A, B2, B12, C, E, K vitaminlərinin çatışmazlığında nələr müşahidə olunur?
Vitamin çatışmazlığı; Orqanizmdə bir çox funksiyaların fəaliyyətində problemlər yaradır. Dırnaqlara, dəriyə və gözlərə təsiri çox yüksəkdir. Görmə ilə bağlı problemlər və qırıq dırnaq şəklində simptomlar vitamin çatışmazlığının səbəblərindəndir. Vitamin çatışmazlığı yaşamamaq üçün balanslı qidalanma təmin edilməli, tərəvəz və meyvələrə önəm verilməlidir.
Vitamin A çatışmazlığında görülən xəstəliklər;
Görmə pozğunluqları baş verir.
Quru dəri, saç və dırnaqların qırılması baş verir.
İnfeksiyalara qarşı müqavimət azalır və yorğunluq yaranır.
Dodaqlarda yaralar və dildə qızartılar olur.
A vitamini qaraciyərdə saxlandığı üçün qeyri-kafi qəbul olunduqda əvvəlcə qaraciyərdə ehtiyatlar azalır, sonra isə qanda miqdarı azalır.
A vitamini çatışmazlığında görmə problemləri tez-tez baş verir. Gecə korluğu, gözün parlaqlığını itirərək həddindən artıq quruması, göz yaşının kifayət qədər ifraz olunmaması bu problemlərdəndir.
Bundan əlavə, A vitamini də immunitet sistemində rol oynadığından, onun çatışmazlığı halsızlığa səbəb ola bilər və infeksiya riskini artıra bilər. Uzun müddət A vitamini çatışmazlığı bədəndə geri dönməz sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər.
Tərkibində A vitamini olan qidalar
Provitamin A balqabaq, brokoli, yerkökü, ispanaq, kələm, qırmızı bibər, cəfəri, pazı, Brüssel kələmi, şirin kartof, portağal kimi sari meyvələr və tünd yaşıl yarpaqlı tərəvəzlərdə bol miqdarda olur.
Qaraciyər, yumurta sarısı, yağ kimi heyvan mənşəli qidalar; Tünd yaşıl yarpaqlı, sarı və narıncı rəngli tərəvəzlərdə olur.
Gündə 5 porsiya tərəvəz və meyvə yemək kifayət qədər A vitamini almağa kömək edir.
Fol turşusu çatışmazlığının simptomları
Fol turşusu azaldıqda qan hüceyrələrinin yetişmə prosesi pozulur. Həm də hamiləlik dövründə bədən üçün yüzdə 50 əhəmiyyətli bir artım göstərir.
Onun çatışmazlığında; Doğulmamış körpədə beyin toxumasından başlayan və onurğa beynini bütün uzunluğuna daxil edərək aşağıya doğru uzanan “sinir borusu” adlı quruluşda problem ola bilər.
Bundan əlavə, yorğunluq, həddindən artıq narahatlıq, böyümə geriliyi, yoluxucu xəstəliklərə qarşı aşağı müqavimət də görünə bilər.
Fol turşusu olan qidalar :Qaraciyər və tünd yaşıl yarpaqlı tərəvəzlər əsas mənbələrdir. Bundan əlavə, brokoli, çuğundur, bamya, maya və quru paxlalılar fol turşusunun təbii mənbələri arasındadır.
B2 və B12 vitaminlərinin çatışmazlığı hansı xəstəliklərə səbəb olur:
B12 çatışmazlığının əlamətləri bir çox başqa xəstəliklərdə də göründüyü üçün bu əlamətlərin vitamin çatışmazlığından qaynaqlandığını dərhal anlamaq mümkün olmaya bilər. Buna görə diaqnozu təsdiqləmək üçün tez-tez qan testi tələb olunur.
B12 vitamini çatışmazlığı: Beyin və sinir sisteminə xüsusilə ağır və geri dönməz zərər verə bilər.
Bundan əlavə, anemiya, dilin şişməsi və ya iltihabı, dərinin saralması və ya rənginin dəyişməsi, qollarda və ayaqlarda uyuşma, zəiflik, unutqanlıq, yaddaş itkisi və diqqətin yayınması kimi əlamətlərlə özünü göstərə bilər.
Dildə qızartı və ağızın künclərində yaralar
Anemiya
Uşaqlarda iştahsızlıq
Depressiya
Alzheimer kimi daimi sinir sistemi xəstəliklərinə təsir göstərir.
Narahat ayaqlar sindromu baş verir.
Uşaqlarda inkişaf pozğunluqları müşahidə olunur.
Diş əti resesiyası və diş əti xəstəlikləri
Yaraların gec sağalması baş verir.
Sümüklərdə ağrı olur.
Əzələlərdə zəiflik olur.
Qan dövranı sistemində problemlər yaranır.
Tərkibində B12 olan qidalar
Ət, süd məhsulları, balıq və qabıqlı balıq kimi heyvan mənşəli qidalar B12 ilə ən zəngin qidalar arasındadır.
C vitamini çatışmazlığının simptomları
Onun əskikliyində diş ətinin qanaması, oynaqlarda şişkinlik, qan azlığı, dəmirin sorulmasının azalması kimi şikayətlər görülür.
İmmunitet sistemində zəiflik
Qanda şəkərin miqdarında artım
Xəstəliklərə qarşı müqavimət itkisi
Aşağı enerji
Diş əti problemləri
Qan dövranının pozulması
Vitamin C-də nə var?
Sitrus meyvələri, itburnu, kivi, çiyələk, brokoli, qırmızı və yaşıl bibər, bostan məhsulları, yaşıl yarpaqlı tərəvəzlər, pomidor, gül kələm və kartof C vitamini ilə zəngin qidalar sırasındadır.
Portağal və naringi kimi yüksək miqdarda C vitamini olan sitrus meyvələrindən qışda gündəlik istehlak edilməsi lazım olan 2-3 meyvənin seçilməsi xüsusilə immunitet sistemini gücləndirməyə kömək edir.
D vitamini çatışmazlığının simptomları
D vitamini çatışmazlığında ilk növbədə sümük toxuması təsirlənir. Son araşdırmalar göstərdi ki, şəkərli diabet və D vitamini arasında əhəmiyyətli bir əlaqə var.
Bundan başqa; Prostat, döş xərçəngi, revmatoid artrit və MS kimi autoimmun xəstəliklərin (immun sistemi xəstəlikləri) tezliyi də D vitamini çatışmazlığı ilə arta bilər.
D vitamini nə ehtiva edir?
Qidalarda məhdud olan D vitamininin ən yaxşı mənbələri; balıq yağı, qaraciyər, yumurta sarısı, süd, yosun və göbələk.
Həddindən artıq D vitamini qəbul etmək qanda kalsiumun həddindən artıq artmasına səbəb ola bilər. Məşhur inancın əksinə olaraq, bu, osteoporozun qarşısını almır və hətta onun irəliləməsinə səbəb ola bilər.
E vitamini çatışmazlığında:
Qocalmanın erkən əlamətləri görünür.
Sonsuzluq
Anemiya, ürək və əzələlərdə yorğunluq hissi yaranır.
Damarların sərtləşməsinə və tıxanmasına təsir edir.
Cinsi xəstəliklər
Görmə pozğunluqları
Xəstəliklərə tez tutulma və xəstəliyin müddətinin uzanması
Beyin sinir impulslarını qəbul etmədiyi üçün tarazlıq problemləri yaşanır
Qulaqlarda cingilti
Dərinin səthinin ciddi zədələnməsi və uzun müddət sağalmaması
Yorğunluq, bədəndə zəiflik və buna görə sümük və oynaqlarda şiddətli ağrılar
Qidalanma pozğunluğu və həzm problemləri səbəbiylə artan narahatlıq
E vitamininin faydaları nələrdir?
Beyin sağlamlığını qoruyaraq unutqanlığın və ya ümumi yaddaş problemlərinin qarşısını alır.
A, K, dəmir və selenium kimi vitaminlərin saxlanmasına kömək edir.
Bədənə daxil olan yağları idarə edərək damar tıxanmasının qarşısını alır. Bundan əlavə, pis xolesterinin əmələ gəlməsini və ürək xəstəlikləri riskini azaldır.
Sərbəst radikalları azaldaraq, orqanların hüceyrələrini və immuniteti gücləndirərək xərçəngə qarşı qalxan yaradır.
Xroniki xəstəliklərin əlamətlərini azaldır
E vitamini ilə zəngin qidalar
1 stəkan günəbaxan gündəlik E vitamininin 80 faizini qarşılayır.
Gündəlik istehlak edilən 1 stəkan çiy badam və çiy fındıq E vitamininin yüzdə 85-ni qarşılayır.
Avokado yüzdə 20-ni qarşılayır.
Bir kivi 25 faizə cavab verir.
Bir boşqab bişmiş ispanaq 45 faiz təmin edir.
Bir parça manqanın 25 faizini təşkil edir.
Bir boşqab qaynadılmış brokoli yüzdə 40-a cavab verir
Orta hesabla gündə istehlak edilən 5 ədəd orta boy pomidor gündəlik E vitamininin 100 faizini qarşılayır.
Nuranə Məmmədova