Rusiya Cənubi Qafqazın digər ölkələrinə “pis nümunə” olacaq Gürcüstandan heyf çıxa bilər
Avropa Parlamentinin fevralın 2-də keçirilən plenar iclası Gürcüstan vətəndaşları üçün viza rejiminin ləğvi barədə qərar qəbul edib. Beləliklə, Avropa İttifaqının Şurasının yekun qərarından sonra Gürcüstan vətəndaşları Şengen zonasına vizasız səfər etmək hüququ qazanacaqlar.
Şengen zonası Böyük Britaniya və İrlandiya istisna olmaqla, bütün Avropa İttifaqına üzv ölkələr, eləcə də İttifaqa daxil olmayan İsveçrə, Norveç, İslandiya və Lixtenşteyni əhatə edir.
Gürcüstana Avropa İttifaqının viza rejimini ləğv etməsi Qərbin bu ölkə ilə bağlı böyük planının tərkib hissəsi sayıla bilərmi? Gürcüstana Qara dənizə çıxışı olan Qafqaz ölkəsi olduğu üçünmü bu qədər önəm verilir? Gürcüstanın Qərbə inteqrasiyası istiqamətində qarşıda daha hansı ciddi addımlar atıla bilər?
Politoloq Elxan Şahinoğlu bildirdi ki, Avropa İttifaqının Gürcüstana tətbiq etdiyi vizanı ortadan qaldırması qonşu ölkənin köhnə qitəyə inteqrasiya olunmasında ilk və ciddi addımdır. Doğrudur, vizanın ortadan qaldırılması yaxın müddətdə Gürcüstanın Avropa İttifaqına üzvlüyünü sürətləndirməyəcək. Çünki Avropa İttifaqı ölkələrinin əksəriyyəti qurumun genişlənməsinin əleyhinədir. Buna baxmayaraq, vəziyyət anidən dəyişə də bilər: “Baltik ölkələri də keçmiş SSRİ respublikaları idi. Avropa İttifaqı qapılarını Baltik ölkələrinə açdısa, Gürcüstanı niyə uzun müddət qapıda gözlətsin ki? Həm də Avropa İttifaqı artıq qapılarından birini Gürcüstanın üçünə açdı. Növbədə başqa addımlar gələcək. Gürcüstan hakimiyyəti də çalışacaq ki, Avropa İttifaqı ilə məsafəni qısaltmaq üçün Brüsselin başqa şərtlərini sürətlə həyata keçirtsin”.
Politoloqun sözlərinə görə, Avropa İttifaqının Gürcüstana tətbiq etdiyi vizanı ortadan qaldırması Cənubi Qafqazın digər iki ölkəsinə də ciddi mesajdır ki, Brüssellə saziş imzalayarlarsa və sənəddəki müddəaları yerinə yetirərlərsə, həmin dövlətlərə qarşı tətbiq olunan vizanın ortadan qaldırılması reallaşa bilər: “Bu mənada Gürcüstan həm Ermənistan, həm də Azərbaycandan irəli çıxdı. Nə İrəvan, nə də Bakı Brüssellə assosiativ saziş imzalayıb. Son illər gürcü ekspertlərlə görüşlərdə onlar mütəmadi olaraq belə fikir səsləndirirdilər ki, Gürcüstan artıq Cənubi Qafqaz ölkəsi kimi deyil, Qaradəniz sahili ölkəsi kimi qəbul olunmalıdır. Bunun iki səbəbi var. Birinci səbəb odur ki, gürcülər özlərini Qara dəniz hövzəsi ölkəsi adlandırmaqla Gürcüstanı Avropanın tərkib hissəsi kimi sayırlar. İkinci səbəb isə odur ki, Gürcüstan özünü Avropa İttifaqından məsafə saxlayan Ermənistan və Azərbaycandan ayırmaq istəyir”.
Buna baxmayaraq E.Şahinoğlu hesab edir ki, Azərbaycanın da şansı var ki, yaxın illərdə Avropa İttifaqı ilə məsafəni qısaltsın: “Məsələ burasındadır ki, bu həftə Azərbaycana Avropa Komissiyasının qonşuluq və genişlənmə danışıqları üzrə baş direktoru Kristian Danielsonun rəhbərlik etdiyi nümayəndə heyəti səfər etmişdi. Avropalı rəsmi prezident İlham Əliyevlə və xarici işlər naziri Elmar Məmmədyarovla görüşdü. Bu görüşlər zamanı Azərbaycan və Avropa İttifaqı arasındakı ikitərəfli münasibətlərin hazırkı səviyyəsi və gələcək inkişaf istiqamətləri, Azərbaycanın ”Şərq Tərəfdaşlığı” proqramında iştirakına dair ətraflı fikir mübadiləsi aparıldı. Hazırda ən vacib məsələ Azərbaycanla Avropa İttifaqı arasında strateji tərəfdaşlığa dair sazişin hazırlanmasıdır. Hər iki tərəfdən nümayəndə heyətləri formalaşıb və yaxın müddətdə danışıqlar başlanacaq. Bu sənəd imzalansa və tərəflər üzərinə götürdükləri öhdəlikləri yerinə yetirsələr, Avropa İttifaqı Azərbaycan vətəndaşlarına tətbiq etdiyi vizanı ortadan qaldıra bilər. Ancaq bunun üçün Azərbaycan hələ uzun yol keçməlidir. Hələliksə Azərbaycan vətəndaşlarının gürcülərə yaxşı mənada paxıllıqları tutacaq. Gürcülər maneəsiz Avropa ölkələrinə səfərlər edəcək, müqavilələrə bağlayacaq, təhsil alacaqlar, Azərbaycan vətəndaşları isə əvvəlkitək alçaldıcı şəraitdə Avropaya getmək üçün səfirliklərin quyruqlarında dayanacaq, müxtəlif sənədlər hazırlamaq məcburiyyətində qalacaqlar”.
Bəs bir cənubi Qafqaz ölkəsinə Avropa İttifaqının viza rejimini ləğv etməsi, Gürcüstanın Qərbə bu qədər yaxınlaşması Rusiyanı qəzəbləndirə bilərmi?
E.Şahinoğlu qeyd etdi ki, Avropa İttifaqı ilə Gürcüstanın yaxınlaşması şübhəsiz Rusiya hakimiyyətini narahat edəcək. Çünki, digər ölkələr də Gürcüstan kimi Avropa İttifaqı ilə yaxınlığa can atacaqlar: “Məsələn, bu mövzuda Ermənistan və Azərbaycanda diskussiyalar genişlənəcək. Ermənistan və Azərbaycan vətəndaşları Rusiyaya maneəsiz gedib-gələ bilirlər. Rusiyadan daha çox inkişaf etmiş Avropaya isə sərbəst gediş-gəliş imkanları yoxdur. 3 il öncə Ukrayna vətəndaşları Avropa İttifaqı ilə yaxınlaşmaq istəyi ilə meydanlara çıxdı və hakimiyyəti devirdilər. Buna cavab olaraq da Rusiya Ukraynanı parçaladı. İndi də Rusiya əlindən gələni edəcək ki, Gürcüstanı cəzalandırsın. Onsuz da Rusiya Abxaziya və Cənubi Osetiyanı ilhaq etməklə Gürcüstanı parçalayıb. İndi isə çalışacaq ki, Gürcüstan mallarının Rusiyaya daxil olmasını məhdudlaşdırsın”.
Rusiya Cənubi Qafqazın digər ölkələrinə “pis nümunə” olacaq Gürcüstandan heyf çıxa bilər
Avropa Parlamentinin fevralın 2-də keçirilən plenar iclası Gürcüstan vətəndaşları üçün viza rejiminin ləğvi barədə qərar qəbul edib. Beləliklə, Avropa İttifaqının Şurasının yekun qərarından sonra Gürcüstan vətəndaşları Şengen zonasına vizasız səfər etmək hüququ qazanacaqlar.
Şengen zonası Böyük Britaniya və İrlandiya istisna olmaqla, bütün Avropa İttifaqına üzv ölkələr, eləcə də İttifaqa daxil olmayan İsveçrə, Norveç, İslandiya və Lixtenşteyni əhatə edir.
Gürcüstana Avropa İttifaqının viza rejimini ləğv etməsi Qərbin bu ölkə ilə bağlı böyük planının tərkib hissəsi sayıla bilərmi? Gürcüstana Qara dənizə çıxışı olan Qafqaz ölkəsi olduğu üçünmü bu qədər önəm verilir? Gürcüstanın Qərbə inteqrasiyası istiqamətində qarşıda daha hansı ciddi addımlar atıla bilər?
Politoloq Elxan Şahinoğlu bildirdi ki, Avropa İttifaqının Gürcüstana tətbiq etdiyi vizanı ortadan qaldırması qonşu ölkənin köhnə qitəyə inteqrasiya olunmasında ilk və ciddi addımdır. Doğrudur, vizanın ortadan qaldırılması yaxın müddətdə Gürcüstanın Avropa İttifaqına üzvlüyünü sürətləndirməyəcək. Çünki Avropa İttifaqı ölkələrinin əksəriyyəti qurumun genişlənməsinin əleyhinədir. Buna baxmayaraq, vəziyyət anidən dəyişə də bilər: “Baltik ölkələri də keçmiş SSRİ respublikaları idi. Avropa İttifaqı qapılarını Baltik ölkələrinə açdısa, Gürcüstanı niyə uzun müddət qapıda gözlətsin ki? Həm də Avropa İttifaqı artıq qapılarından birini Gürcüstanın üçünə açdı. Növbədə başqa addımlar gələcək. Gürcüstan hakimiyyəti də çalışacaq ki, Avropa İttifaqı ilə məsafəni qısaltmaq üçün Brüsselin başqa şərtlərini sürətlə həyata keçirtsin”.
Politoloqun sözlərinə görə, Avropa İttifaqının Gürcüstana tətbiq etdiyi vizanı ortadan qaldırması Cənubi Qafqazın digər iki ölkəsinə də ciddi mesajdır ki, Brüssellə saziş imzalayarlarsa və sənəddəki müddəaları yerinə yetirərlərsə, həmin dövlətlərə qarşı tətbiq olunan vizanın ortadan qaldırılması reallaşa bilər: “Bu mənada Gürcüstan həm Ermənistan, həm də Azərbaycandan irəli çıxdı. Nə İrəvan, nə də Bakı Brüssellə assosiativ saziş imzalayıb. Son illər gürcü ekspertlərlə görüşlərdə onlar mütəmadi olaraq belə fikir səsləndirirdilər ki, Gürcüstan artıq Cənubi Qafqaz ölkəsi kimi deyil, Qaradəniz sahili ölkəsi kimi qəbul olunmalıdır. Bunun iki səbəbi var. Birinci səbəb odur ki, gürcülər özlərini Qara dəniz hövzəsi ölkəsi adlandırmaqla Gürcüstanı Avropanın tərkib hissəsi kimi sayırlar. İkinci səbəb isə odur ki, Gürcüstan özünü Avropa İttifaqından məsafə saxlayan Ermənistan və Azərbaycandan ayırmaq istəyir”.
Buna baxmayaraq E.Şahinoğlu hesab edir ki, Azərbaycanın da şansı var ki, yaxın illərdə Avropa İttifaqı ilə məsafəni qısaltsın: “Məsələ burasındadır ki, bu həftə Azərbaycana Avropa Komissiyasının qonşuluq və genişlənmə danışıqları üzrə baş direktoru Kristian Danielsonun rəhbərlik etdiyi nümayəndə heyəti səfər etmişdi. Avropalı rəsmi prezident İlham Əliyevlə və xarici işlər naziri Elmar Məmmədyarovla görüşdü. Bu görüşlər zamanı Azərbaycan və Avropa İttifaqı arasındakı ikitərəfli münasibətlərin hazırkı səviyyəsi və gələcək inkişaf istiqamətləri, Azərbaycanın ”Şərq Tərəfdaşlığı” proqramında iştirakına dair ətraflı fikir mübadiləsi aparıldı. Hazırda ən vacib məsələ Azərbaycanla Avropa İttifaqı arasında strateji tərəfdaşlığa dair sazişin hazırlanmasıdır. Hər iki tərəfdən nümayəndə heyətləri formalaşıb və yaxın müddətdə danışıqlar başlanacaq. Bu sənəd imzalansa və tərəflər üzərinə götürdükləri öhdəlikləri yerinə yetirsələr, Avropa İttifaqı Azərbaycan vətəndaşlarına tətbiq etdiyi vizanı ortadan qaldıra bilər. Ancaq bunun üçün Azərbaycan hələ uzun yol keçməlidir. Hələliksə Azərbaycan vətəndaşlarının gürcülərə yaxşı mənada paxıllıqları tutacaq. Gürcülər maneəsiz Avropa ölkələrinə səfərlər edəcək, müqavilələrə bağlayacaq, təhsil alacaqlar, Azərbaycan vətəndaşları isə əvvəlkitək alçaldıcı şəraitdə Avropaya getmək üçün səfirliklərin quyruqlarında dayanacaq, müxtəlif sənədlər hazırlamaq məcburiyyətində qalacaqlar”.
Bəs bir cənubi Qafqaz ölkəsinə Avropa İttifaqının viza rejimini ləğv etməsi, Gürcüstanın Qərbə bu qədər yaxınlaşması Rusiyanı qəzəbləndirə bilərmi?
E.Şahinoğlu qeyd etdi ki, Avropa İttifaqı ilə Gürcüstanın yaxınlaşması şübhəsiz Rusiya hakimiyyətini narahat edəcək. Çünki, digər ölkələr də Gürcüstan kimi Avropa İttifaqı ilə yaxınlığa can atacaqlar: “Məsələn, bu mövzuda Ermənistan və Azərbaycanda diskussiyalar genişlənəcək. Ermənistan və Azərbaycan vətəndaşları Rusiyaya maneəsiz gedib-gələ bilirlər. Rusiyadan daha çox inkişaf etmiş Avropaya isə sərbəst gediş-gəliş imkanları yoxdur. 3 il öncə Ukrayna vətəndaşları Avropa İttifaqı ilə yaxınlaşmaq istəyi ilə meydanlara çıxdı və hakimiyyəti devirdilər. Buna cavab olaraq da Rusiya Ukraynanı parçaladı. İndi də Rusiya əlindən gələni edəcək ki, Gürcüstanı cəzalandırsın. Onsuz da Rusiya Abxaziya və Cənubi Osetiyanı ilhaq etməklə Gürcüstanı parçalayıb. İndi isə çalışacaq ki, Gürcüstan mallarının Rusiyaya daxil olmasını məhdudlaşdırsın”.