Natiq Miri: “Qərb Azərbaycanda bu inqilabı reallaşdırmaq üçün stavka edəcəyi qüvvənin olmadığını görür”
2003-2005-ci illərdə bütün dünyada diqqətlə izlənən və bir çox ölkələrdə reallaşan “narıncı inqilab” planı yenidən gündəmə gəlib. Bu barədə jam.az xarici mətbuata istinadən xəbər yayıb. Xəbərdə deyilir ki, bu planın yenidən gündəmə gətirilməsinin təşəbbüskarı da sıradan bir təşkilat deyil. Bu dəfə də ortalıqda Soros Açıq Cəmiyyət İnstitutu var.
Həmin məlumatlara görə, plana əsasən, proses 2015-ci ildən start götürməli və bir sıra dövlətlərdə qısa aralıqla reallaşdırılmalıdır.
Bildirilir ki, Sorosun bir neçə dünya şöhrətli siyasi institutlarla hazırladığı layihənin konkret olaraq hansı bölgələri əhatə edəcəyi hələlik məlum deyil. Məlum olan yalnız insan haqları və demokratiyanın kobud şəkildə pozulduğu ölkələrin hədəfdə olmasıdır.
Prosesin Qafqaza da gəlib çıxacağı ehtimalları barədə isə xarici mətbuat hələlik heç nə yazmayıb. Lakin güman edilir ki, Sorosun hədəfində bu bölgədəki dövlətlər də ola bilər.
Politoloq Natiq Miri isə hesab edir ki, hazırkı vəziyyətdə Azərbaycanda “narıncı inqilab” üçün yetərli şərait müşahidə olunmur. Azərbaycan postsovet məkanında inqilab olması üçün zəif həlqələrdən deyil. Postsovet məkanında, xüsusən də Cənubi Qafqazda ən zəif həlqə Ermənistandır. Ermənistanda “narıncı inqilab”ın, hakimiyyət dəyişikliyinin həyata keçirilməsi bu baxımdan mümkün ola bilər: “Bu istiqamətdə ssenarinin hazırlanması yönündə iş getdiyi də hiss olunur. Gürcüstanda da artıq siyasi vəziyyətdə təlatümlərin işartıları görünməkdədir. Artıq Gürcüstan hökumətində istefalar başlayıb, koalisiya tədricən dağılır, hökumət laxlamağa başlayıb. Rusiya Gürcüstan hakimiyyətinə təsir imkanlarını artırmaq istəyir.
Hakimiyyətin Rusiyaya yaxınlaşması müşahidə olunacaqsa, bu ölkədə ”narıncı inqilab” reallaşdırıla bilər. Cənubi Qafqaz uğrunda Rusiya ilə Qərb arasında çatışma var”.
N.Mirinin sözlərinə görə, Azərbaycan ona görə “narıncı inqilab”ın reallaşması mümkün görünməyən ölkədir ki, Ermənistan və Gürcüstandan fərqli olaraq Azərbaycanda bu inqilabı edəcək daxili qüvvələrin vəziyyəti ağırdır, dirəniş göstərə biləcək vətəndaş cəmiyyəti yoxdur. Cəmiyyəti öz ətrafında birləşdirə bilən, rupor rolunu oynaya biləcək vətəndaş cəmiyyəti institutları mövcud deyil. Bir neçə aktiv QHT-lər var idi ki, onlar da lazımi səviyyədə ictimailəşməmişdilər, bir neçə nəfərdən ibarət qurumlardan ibarət idilər.
Onların əksəriyyətinin sədrləri də artıq həbsdədir: “Qərb Azərbaycanda da ”narıncı inqilab” etmək istəyində ola bilər, sadəcə olaraq daxildə bu inqilabı reallaşdırmaq üçün stavka edəcəyi, hakimiyyətə gətirəcəyi qüvvənin olmadığını görür. Müxalifətin bir-iki nisbətən iri siyasi partiyası var ki, hazırda daxili problemləri onların başını qatıb. Faktiki olaraq Qərb dairələri burada “inqilabı kimlə edək, kimi hakimiyyətə gətirək?” sualına cavab tapa bilmir. Qərb dairələri Azərbaycanda hakimiyyət dəyişikliyi yox, hakimiyyətin özünü tədricən dəyişməsini məqbul variant hesab edirlər. Soros Fondunun aktivləşməsi və “narıncı inqilab”la bağlı informasiyaların dövriyyəyə buraxılması Qərbin, əsasən də ABŞ-ın xəbərdarlıq mesajıdır. Hakimiyyətlərə mesaj verilir ki, daxildən islahatlar yolu ilə dəyişməsəniz biz sizi dəyişdirərik”.
Ekspert sonda vurğuladı ki, Soros kimi fondlar ABŞ-ın istəkləri ilə xaricində fəaliyyət göstərmirlər. Sadəcə, böyük maliyyələr bu cür fondların vasitəsilə lazımi ölkələrə çatdırılır və qüvvələr formalaşdırılır.
E.SEYİDAĞA