Türkiyə sərhədləri yaxınlığında Kobanidə döyüşlər davam edir, Ankara İŞİD-lə müharibə üçün şərt qoyur, kürdlər isə ayaqlanaraq Ankaranı hərbi əməliyyatlara məcbur etməyə çalışır
İŞİD silahlılarının Suriyanın Türkiyə ilə sərhəddə yerləşən Kobani (Aynul Ərəb) şəhərinə hücumu davam edir. Oktyabrın 7-ə keçən gecə kürd PYD qruplaşması İŞİD güclərini şəhərin mərkəzində geri oturtsalar da, hazırda Kobaninin bir sıra ətraf bölgələri və 3 rayonu İŞİD-in nəzarətindədir. Artıq İŞİD Kobaninin şərq hissəsində yerləşən Kani Ərəb məhəlləsinə bayrağını asıb.
BBC-nin məlumatına görə hazırda Kobaninin şərq, qərb və cənub ərazilərində döyüşlər davam edir. Beynəlxalq koalisiyaya aid hərbi təyyarələr Kobaniyə hücum edən İŞİD mövqelərini bombalamaqda davam edir. İlk dəfə koalisiya qüvvələri gündüz vaxtı bombardmanlar həyata keçiriblər, qəsəbə üzərində uçuşlar davam edir. Kobaniyə hücum şəhərdən çoxlu sayda insanların qaçmasına səbəb olub. Son olaraq 2 min şəhər sakininin Türkiyəyə qaçdığı bildirilir, ancaq eyni zamanda İŞİD-in ələ keçirdiyi bölgələrdə xeyli sayda dinc sakinin qalması növbəti qətliamın baş verəcəyi ilə bağlı narahatlıq yaradıb. Belə ki hazırda Kobanidə 3-4 min yerli sakinin olduğu bildirilir.
Türkiyə kürdləri küçələrə axışır, ordu Kobaniyə müdaxilə eləsin
PYD rəsmiləri mətbuata açıqlama verərək Türkiyənin prosesə müdaxilə edərək hərbi qüvvə göndərməyə çağırıblar. Əks halda şəhərdə böyük qətliamın ola biləcəyi haqda xəbərdarlıq ediblər. Qeyd edək ki, artıq neçə gündür ki, Türkiyədə və Avropada kürdlər davamlı aksiyalar keçirərək Kobaniyə müdaxilə tələb edirlər. Oktyabrın 7-da Türkiyənin Xalqlarin Demokratik Partiyası (HDP) vətəndaşlara müraciət edərək Kobaniyə dəstək üçün küçələrə çıxmağa çağırıb. Müraciətdə “Kobanidə durumun son dərəcə kritik olduğu” bildirilir və bu səbəbdən AKP hakimiyyətinin Kobaniyə embarqo tətbiq etməsinə etiraz olaraq insanları küçələrə çıxıb etiraz etməyə çağırırlar. Kürdlər Türkiyə ordusunun təcili olaraq hərəkətə keçib İŞİD-ə qarşı savaşmasını tələb etsə də, Ankara hələlik təmkinli davranır.
Davudoğlunun savaş şərti: Koalisiya Suriyanı bombalamasın, Əsədə qarşı əməliyyat başlasın
Türkiyənin baş naziri Əhməd Davudoğlu bəyan edib ki, ölkəsi yalnız bir halda qatıla bilər. CNN-ə müsahibəsində Davudoğlu Türkiyənin əsas şərtinin Suriyada uçuşaq yasaq bölgə elan edilməsini və Əsəd rejiminə qarşı hərbi əməliyyatlara razılıq verilərsə İŞİD-ə qarşı hərbi əməliyyatlara başlaya biləcəklərini deyib. Baş nazirin sözlərinə görə, Suriyada zorakılığın artmasına və terrorçuların fəallaşmasına səbəb ölkə prezidenti Bəşər Əsədin başçılıq etdiyi rejimdir.
Ancaq Türkiyə hökuməti başçısının bu şərtinə ABŞ-dan cavab özünü çox gözlətməyib. ABŞ Dövlət Departamentinin sözçüsü Jen Psaki gündəlik brifinqdə bildirib ki, ABŞ-ın mövqeyi dəyişməyib. J.Psaki bildirib ki, hazırda Amerikanın əsas hədəfi İŞİD-dir. Eyni zamanda o, Vaşinqton Suriya müxalifətini dəstəkləməkdə davam edəcək.
Bağdad və Tehran Türkiyənin İraqa hərbi müdaxiləsinə qarşıdır
İraq hökuməti isə bəyan edib ki, Türkiyənin İŞİD-lə mübarizə adı altında İraq ərazilərinə ordu yeritməsinə qarşıdır. “əl-Cəzirə” telekanalının məlumatına görə, belə bir mövqeyi İraqın yeni baş naziri Heydər əl-İbadi səsləndirib. Baş nazir bildirib ki, İraq ordusu və “qəhrəman İraq xalqı” İŞİD-ə qarşı savaşır və hazırda döyüş cəbhəsində üstünlüyü ələ alıblar. Eyni zamanda əl-İbadi əlavə edib ki, beynəlxalq koalisiyanın İraq ərazisindəki İŞİD mövqelərini bombalamasını dəstəkləsələr də, İraq ərazisinə ordu yeridilməsinə qarşıdırlar. Baş nazir bu barədə mövqelərini bir sıra ölkələrin rəhbərlərinə bildirdiklərini deyib. Qeyd edək ki. İraqda ordu ilə yanaşı yeni könüllü hərbi birləşmələrin təsis olunması prosesi başlayıb. Amerika işğalı zamanı mövcud olmuş, ancaq sonradan fəaliyyətini dayandırmış bir sıra hərbi qruplaşmalar yenidən fəallaşıblar. Bayram günləri isə Kərbəla şəhərində könüllülərdən ibarət yeni “İmam Hüseyn” briqadası yaradılıb.
İran parlamentinin milli təhlükəsizlik və xarici siyasət komitəsinin sədri Həqiqət Bor Türkiyə parlamentinin orduya ölkə xaricində əməliyyat keçirmək hüququ verən qanun layihəsini qəbul etməsini “strateji xəta” adlandırıb. İranlı parlamentarinin sözlərinə görə, Ankaranın İraq və Suriya ərazisində hərbi əməliyyat keçirməsi onun özünə siyasi və iqtisadi zərbələrə səbəb olacaq.
NATO Türkiyəyə görə narahtdır
İŞİD-in Türkiyə sərhədlərinə yaxınlaşması isə Ankarada narahatlığı artırıb. Kobanidə gedən döyüşlər zamanı bir neçə mərminin Türkiyə ərazisinə düşməsi və bir neçə nəfərin yaralanması xəbərindən sonra bu dəfə Türkiyədə terror törədilməsi təhlükəsi yaranıb. Hesab olunur ki, Türkiyənin İŞİD-ə qarşı hərbi əməliyyatlara qoşulmaq barədə qərar verməsi ilə bağlı olaraq terror qrupu qisas aksiyalarına başlayacaq və Türkiyənin sərhəd kənd və qəsəbələri üçün təhlükə yaradacaq. Bununla əlaqədar NATO-nun baş katibi Cens Stoltenberq bildirib ki, əgər belə bir təhlükə ciddiləşərsə, NATO öz nizamnaməsinin 5-ci maddəsinə uyğun olaraq vəziyyətə müdaxilə edəcək.
İŞİD-ə qarşı savaş 30 il vaxt apara bilər
Yeri gəlmişkən, ötən gün Türkiyə mediasında İŞİD-in ölkədə terror hazırlaması ilə bağlı məlumatlar yayılıb. Ancaq Türkiyənin hələlik İŞİD-ə qarşı hərbi əməliyyatlar həyata keçirmədiyini nəzərə alsaq terror təhdinin real olmadığını düşünmək olar. Çünki məlum olduğu kimi hazırda Türkiyə hökuməti İŞİD-lə savaşa qatılmaq istəmir. Bunu baş nazir Davudoğlu da açıq şəkildə bəyan edib. Belə bir durumda İŞİD-in Türkiyədə terror törədib daha bir güclü düşmən qazanması inandırıcı görünmür. Ancaq perspektiv üçün bu təhlükə qalır və mütəxəssislərin hesablamalarına görə, İŞİD-ə qarşı mübarizə uzun illər davam edə bilər. Məsələn, hazırda İŞİD mövqeləri koalisiya qüvvələri tərəfindən bombalansa da, bir sıra müşahidəçilər bu bombardmanların təsirinin az olduğunu qeyd edir. Amerikanın “Wall Street Journal” qəzetinə danışan İŞİD komandanlarından biri bildirib ki, ABŞ hərbi hava qüvvələri daha çox İŞİD-in boşaldılmış düşərgələrini vurur. İŞİD-çi bildirib ki, Suriya hökumət qüvvələrinin bombardmanı daha böyük təsirə malik olur.
ABŞ-ın sabiq müdafiə naziri isə “USA Today” qəzetinə müsahibəsində bildirib ki, İŞİD-ə qarşı müharibə 30 il davam edə bilər. Panetta bunun əsas günahının ABŞ hökumətində olduğunu deyib. Müsahibəsində keçmiş müdafiə naziri deyib ki, Obamanın 2011-ci ildə ABŞ ordusunu İraqdan çıxarma qərarı ölkədə təhlükəsizlik “vakumu” yaradıb. Panetta deyib ki, Obama 2012-ci ildə Hillari Klinton və kəşfiyyat xidməti rəisinin Suriya müxalifətini dəstəkləməklə bağlı tövsiyələrini nəzərə almayıb.
Kənan