Böyük Britaniya, Fransa və Almaniya İranı Rusiyaya pilotsuz təyyarələr və raketlər satmaqdan çəkindirmək üçün ona qarşı sanksiyaları saxlayacaqlarını bəyan ediblər.
Elchi.az bu barədə BBC News-a istinadən xəbər verir.
2015-ci ildə İran nüvə sazişi ilə razılaşıb və şərtlərə əsasən, bəzi sanksiyalar gələn ay ləğv edilməlidir.
Lakin Avropa ölkələri hesab edir ki, İran uranı zənginləşdirmək və saxlamaqla razılaşmanı pozub.
İran onların bu addımının “qanunsuz və təxribat xarakterli” olduğunu bildirir.
Yüksək zənginləşdirildikdə uran nüvə silahı hazırlamaq üçün istifadə edilə bilər.
Avropalı güclər BMT-nin müddəti bitən sanksiyalarını öz qanunlarına daxil edəcəklərini bəyan ediblər.
Bəzi tədbirlərin İranın ballistik raketlər və dronların hazırlanması və ixracını dayandırması nəzərdə tutulur. Amma sanksiyalara baxmayaraq, İranda istehsal olunan çoxlu pilotsuz təyyarələr Rusiya tərəfindən Ukraynaya qarşı müharibədə istifadə olunub.
İran səkkiz il əvvəl ABŞ, Böyük Britaniya, Fransa, Çin, Rusiya və Almaniya kimi tanınan P5+1 kimi tanınan dünya qüdrətləri qrupu ilə Birgə Hərtərəfli Fəaliyyət Planı (JCPOA) kimi tanınan sazişə razılaşıb.
Razılaşmaya əsasən, İran özünün həssas nüvə fəaliyyətlərini məhdudlaşdırmağa və sarsıdıcı iqtisadi sanksiyaların ləğvi müqabilində beynəlxalq müfəttişlərə icazə verməyə razılaşıb. Saziş hər kəsin İrana və İrandan dron və raketləri almasını, satmasını və ya köçürməsini qadağan edir.
Razılaşma həmçinin nüvə proqramının irəliləyişinə kömək etdiyi güman edilən şəxslər və təşkilatların siyahısında aktivlərin dondurulmasını da ehtiva edirdi.
Rusiya və Çin kimi ölkələr oktyabrın 18-dən əvvəl Böyük Britaniya, Fransa və Almaniyanın sanksiyalarına bənzər sanksiyaları qəbul etməsələr, artıq məhdudiyyətlərlə bağlı olmayacaqlar.
Birlikdə E3 kimi tanınan sonuncu üç ölkə sanksiyaların Tehran razılaşmaya “tam əməl etməsinə” qədər qüvvədə qalacağını bildirib.
İran bildirib ki, bu qərar E3-ün JCPOA və BMT Təhlükəsizlik Şurasının 2231 saylı qətnaməsi çərçivəsində İranı nüvə silahı daşıya bilən ballistik raketlərlə bağlı heç bir fəaliyyət göstərməməyə çağıran öhdəliklərini “aydın şəkildə” pozur.
E3, qərarın JCPOA-ya uyğun olduğunu söylədi, çünki İran “iki dəfə JCPOA-ya qayıtmaq imkanlarından imtina etdi” və “proqramını JCPOA məhdudiyyətlərindən kənarda və heç bir etibarlı mülki əsaslandırma olmadan genişləndirməyə davam etdi”.
ABŞ 2018-ci ildə prezident Donald Trampın dövründə JCPOA-dan birtərəfli qaydada çıxmışdı.
Nuranə Məmmədova
